فهرست مطالب
دوران بارداری و زایمان و بهطورکلی این بازه زمانی علاوهبر تمامی شیرینیها و هیجانهای خود برای والدین و بهخصوص مادرها پر از چالش و نگرانی است، نگرانیهایی که بعضی از آنها با مراقبت و درمان قابل کنترل هستند و بعضیهایشان هم نیستند. مرده زایی یا مرگ نوزاد، بزرگترین و دردناکترین بخش زندگی والدینی است که منتظر تولد فرزند سالم و دوستداشتنی خود بودند. در این مطلب میخواهیم به طور مفصل به موضوع مرده زایی بپردازیم و دلایل آن را بررسی کنیم.
اگر نگران بروز هر مشکلی در دوران بارداری خود هستید، باید با متخصص زنان و زایمان یا دکتر مامایی مشورت کنید. شما میتوانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوهبر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره تلفنی با دکتر زنان وجود دارد.
مرگ جنین (مرده زایی) چیست؟
مرده زایی به مرگ و ازدستدادن نوزادی گفته میشود که قبل از زایمان و یا در حین زایمان اتفاق افتاده باشد. سقط جنین و مرده زایی هر دو با ازدستدادن نوزاد و جنین صورت میگیرد، با این تفاوت که معمولا سقط جنین تا هفته بیستم حاملگی انجام میشود و مرده زایی به مرگ نوزاد، بعد از هفته بیستم بارداری گفته میشود.
مرده زایی براساس زمان وقوع، به سه دسته زودرس، دیررس و ترم دستهبندی میشود:
- مرده زایی زودهنگام، بین هفتههای ۲۰ تا ۲۷ بارداری رخ میدهد.
- مرده زایی دیرهنگام بین هفتههای ۲۸ تا ۳۶ بارداری اتفاق میافتد.
- مرده زایی ترم از هفته ۳۷ به بعد رخ میدهد.
متن انگلیسی:
marchofdimes
Stillbirth is when a baby dies in the womb after 20 weeks of pregnancy. Most stillbirths happen before a pregnant person goes into labor, but a small number happen during labor and birth. Stillbirth affects about 1 in 160 pregnancies each year in the United States.
ترجمه متن:
مرده زایی زمانی است که نوزاد پس از ۲۰ هفته بارداری در رحم میمیرد. بیشتر مرده زایی ها قبل از شروع زایمان فرد باردار بوده، اما تعداد کمی از آنها در حین زایمان اتفاق میافتد. مرده زایی هر سال در ایالات متحده حدود ۱ مورد از هر ۱۶۰ بارداری را تحت تاثیر قرار میدهد.
علائم مرده زایی (علائم مرگ جنین در شکم)
مرده زایی میتواند بدون هیچ علائم خاصی هم اتفاق بیفتد، اما اولین حسی که در بدن مادر شکل میگیرد، تکان نخوردن نوزاد است. به همین دلیل هم معمولا پزشکان به مادران باردار توصیه میکنند که از هفته ۲۸ بارداری به بعد، با واردکردن ضربات آرامی روی شکم خود، بهصورت روزانه یا چند بار در طی روز، حرکات جنین را بررسی و احساس کنند.
بهخاطر داشته باشید که جنین و نوزاد برای حرکتکردن، الگوی ثابت و مشخصی ندارند، اما با انجام حرکاتی مثل به پهلوی چپ خوابیدن مادر میتوان حرکات جنین را بررسی کرد. معمولا جنین باید در هر ۲ ساعت، چیزی حدود ۱۰ حرکت داشته باشد. علاوهبر این، برخی از پزشکهای متخصص بر این باور هستند که با مصرف آبمیوه و بعد از آن، درازکشیدن، نوزاد، تحریک به تکانخوردن میشود و درنتیجه میتوان از وضعیت او اطمینان پیدا کرد. معمولا نوزادان در این آزمایش، ظرف چیزی حدود نیم ساعت، واکنش نشان میدهند.
درصورتیکه حرکات جنین کاهش پیدا کردند و مادران مشکلات و علائم دیگری همچون درد، لکه بینی، خونریزی واژینال یا انقباض را احساس کردند لازم است که سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنند.
در صورت بروز علائم مشکوک به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
پزشک و متخصص زنان و زایمان، بهترین متخصصی است که برای بررسی عوارض بارداری مشکوک میتوانید به آن مراجعه کنید. شما میتوانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوهبر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره تلفنی با متخصص زنان و زایمان وجود دارد.

علت مرده زایی (دلایل مرگ ناگهانی جنین)
باتوجهبه بررسیهای بسیاری که توسط متخصصین و مراکز تحقیقاتی بسیاری در سطح دنیا انجام شده است، از جمله دلایل تولد نوزاد مرده مشکلات بارداری زیر هستند. این مشکلات احتمال آسیب به جنین را افزایش میدهند.
۱. عوارض بارداری و زایمان
تقریبا از هر سه مرگ جنین، یکی از آنها از عوارض بارداری و زایمان ناشی میشود که این عوارض شامل زایمان زودرس، بارداری دو قلو یا سه قلو، جداشدن جفت از رحم و غیره میشود. تمامی این دلایل از جمله عوامل موثر در مرگ جنین و بهویژه قبل از هفته ۲۴ بارداری بهحساب میآیند. علت زایمان زودرس عوامل مختلفی بوده و باید توسط پزشک تشخیص داده شود.
۲. مشکلات مربوط به جفت
بررسیها نشان میدهد که مشکلات مربوط به جفت، یکی دیگر از دلایل موثر در تولد جنین مرده است. یکی از نمونههای مشکلاتی که به جفت مربوط میشود و زندگی نوزاد را بهخطر میاندازد جریان خون ناکافی در جفت است. تقریبا میتوان مشکلات جفت را علت اصلی مرگ جنین قبل از تولد و بهویژه بعد از هفته ۲۴ بارداری دانست.

۳. نقص های ژنتیکی
از هر ده مورد مرگ جنین، یک مورد آن ناشی از نقصهای ژنتیکی و مادرزادی است. بههمین دلیل هم لازم است که پیش از اقدام به بارداری و در حین بارداری، تمامی شرایط را برای جلوگیری از چنین مشکلاتی تا جای ممکن فراهم کنید.
۴. عفونت
عفونت از جمله دلایل بسیار مهم و موثر در مرگ جنین است و درصورتیکه بسیار شدید و جدی باشد علت مهم و شایعی برای مرگ نوزاد بهویژه قبل از هفته ۲۴ بارداری خواهد بود.
۵. مشکلات مربوط به بند ناف
بند ناف نیز از دیگر دلایل شایع مرده زایی است. برای مثال گرهخوردن یا فشردهشدن بند ناف باعث میشود که اکسیژن کافی به جنین در حال رشد نرسد و درنتیجه مرگ نوزاد را بهدنبال داشته باشد. این معضل، بیشتر در اواخر بارداری رخ میدهد.
۶. اختلالات فشار خون بالا
فشار خون بالای مادر هم میتواند در مرده زایی و تولد نوزاد مرده موثر باشد. این عامل در پایان سه ماهه دوم و اوایل سه ماهه سوم، نسبتبه سایر دورههای بارداری شایعتر است. عوارض فشار خون بالا در بارداری زیاد بوده و حتما باید این مشکل مدیریت شود.
۷. دیابت بارداری و مرگ جنین
بهطورکلی دیابت، چیزی حدود یک تا دو درصد از خانمهای باردار را درگیر خود میکند و میتواند از جمله خطرات جدی بارداری بهحساب بیاید. واقعیت اینجاست زنانی که از دیابت رنج میبرند، چیزی حدود ۵ برابر، بیشتر در معرض مرگ جنین قرار میگیرند، بهخصوص در ماههای اول بارداری. به همین دلیل باید علائم دیابت بارداری را جدی بگیرید.

خوردن چه چیزی باعث مرگ جنین میشود؟
برخی از مواد غذایی که میتوانند در مرگ جنین تاثیر زیادی داشته باشند شامل این موارد میشوند:
- کافئین: مصرف کافئین موجود در قهوه، چای، نوشابههای انرژیزا، شکلات، درصورتیکه کنترلنشده باشد باعث مرگ جنین میشود.
- ماهی: برخی از پزشکان معتقدند جیوهای که در برخی از ماهیها وجود دارد میتواند برای جنین خطراتی را بهدنبال داشته باشد. به همین دلیل توصیه میشود که در این رابطه حتما با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
- آویشن: آویشن هم از آن دست مواد غذایی است که غالبا توصیه میشود در دوران بارداری، مصرف آن را کنترل کنید.
از دیگر مواد غذایی که لازم است با کنترل مصرف آنها از مرگ جنین جلوگیری کنید میتوان به این موارد اشاره کرد:
- آلوئه ورا
- زرشک
- زعفران
- دارچین
- پونه
- بابونه
- الکل
- مارچوبه
- غذاهای کنسروی
آیا استرس باعث مرده زایی می شود؟
بله، بررسیها نشان میدهد که قرارگیری در اتفاقات و لحظات استرسزا و عوامل استرس میتواند شانس مرده زایی را تا ۴۰ درصد افزایش دهد. این یعنی احتمال مرده زایی در خانمهایی که استرس بسیاری را متحمل میشوند، دو و نیم برابر بیشتر از زنانی است که استرس چندانی را در دوران بارداری تجربه نمیکنند؛ بنابراین باید تکنیک های کنترل استرس را یاد بگیرید.
مرده زایی و بارداری مجدد
تقریبا ۲ هفته قبل از اولین قاعدگی، تخمکگذاری انجام میشود و احتمال بارداری هم وجود دارد، بنابراین بعد از مدت کوتاهی از مرده زایی، مادر میتواند مجددا باردار شود. با این حال توصیه میکنیم که پیش از اقدام به بارداری، تمامی شرایط لازم را برای جلوگیری از مرده زایی مجدد بررسی کنید تا در صورت وجود هر گونه مسئلهای بتوانید آن را کنترل و برطرف کنید. علائم خطرناک در بارداری را جدی بگیرید تا از این مشکل پیشگیری کنید.
در کنار این هم فراموش نکنید که برای جلوگیری از خطر عفونت و همینطور بروز مشکلاتی برای جای زخم ناشی از زایمان و مرده زایی، بهتر است که صبر کنید تا بهبودی کامل حاصل شود و دهانه رحم، مجددا بسته شود.
عوارض مرده زایی
مرده زایی بهنوبهخود میتواند احتمال مرگ جنین در بارداری بعدی را هم افزایش دهد و همین موضوع از جمله بدترین عوارض این معضل بهحساب میآید. علاوهبراین اگر جنین در اواخر بارداری، جان خود را از دست دهد و هفتهها در رحم مادر بماند، احتمال آن وجود دارد که مادر دچار اختلال لختهشدن خون شود و خونریزی شدیدی پیدا کند.
افسردگی بعد از مرده زایی
مادرانی که تولد نوزاد مرده را تجربه میکنند معمولا در معرض خطرات بیشتری از علایم افسردگی، اضطراب و وسواس قرار میگیرند. به همین دلیل هم بهتر است که با پذیرش این موضوع، روند درمانی افسردگی بعد از مرده زایی را شروع کنید تا از پس این معضل هم برآیید.
پیشگیری از مرده زایی امکان پذیر است؟
برای پیشگیری از مرده زایی، راهکار دقیق و صددرصد مطمئنی وجود ندارد، اما رعایت این نکات میتواند احتمال بروز این مشکل را کمتر کند:
- ترک سیگار و الکل
- پرهیز از مصرف مواد مخدر
- کنترل فشارخون
- کنترل بیماری دیابت
- داشتن وزن متعادل
- رعایت رژیم غذایی سالم

تفاوت مرده زایی و سقط جنین
در ادامه به بررسی تفاوتهای مرده زایی و سقط جنین میپردازیم. برخی علائم بعد از سقط جنین با مرده زایی یکسان است.
نوع | هفته بارداری | وزن جنین |
---|---|---|
مرده زایی | بعد از هفته ۲۰ | زیر ۵۰۰ گرم |
سقط جنین | قبل از هفته ۲۰ بارداری | بالای ۵۰۰ گرم |
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک
مرده زایی از جمله مشکلات رایجی است که گریبان مادران باردار را میگیرد. این موضوع علت مشخص و قطعی ندارد و به همین دلیل هم نمیتوان از بروز آن جلوگیری کرد. با این حال لازم است که تمام تلاش و مراقبتهای لازم را در نظر بگیرید تا بتوانید تا جای ممکن احتمال بروز این مشکل را به حداقل برسانید.
بهخاطر داشته باشید که مرده زایی در بسیاری از شرایط، علائم خاصی از خود نشان نمیدهد و این شما هستید که باید با چککردن حرکات نوزاد و جنین خود، آن را بررسی کنید. در صورت بروز هر گونه مشکل و تغییری نیز لازم است که حتما و سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنید.
در صورت بروز هر مشکلی در دوران بارداری، باید با متخصص زنان و زایمان یا دکتر مامایی مشورت کنید. شما میتوانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوهبر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره تلفنی با دکتر مامایی و متخصص زنان وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
سلام وقتتون بخیر
من تو ۳۰ هفته و۳روز مرده زایی به علت دفع مکنیوم داشتم طبیعی سقط شد
دلیلش چی بوده
من شب قبل ترسیدم میتونه ازاون باشه ؟
برای بارداری بعدی چیکارکنم ؟
با سلام و احترام،
متأسفم بابت تجربه تلخ شما. دفع مکونیوم در رحم میتواند نشانهای از استرس جنینی باشد و در برخی موارد منجر به عوارض جدی مانند مرگ داخل رحمی شود. ترس یا استرس شدید نیز ممکن است بر انقباضات رحمی یا جریان خون به جفت تأثیر بگذارد، اما بهتنهایی عامل مستقیم محسوب نمیشود. جهت پیشگیری در بارداریهای آینده، بررسی دقیق علت با انجام آزمایشهای تخصصی، کنترل منظم فشار خون، بررسی رشد جنین، و مراقبتهای پزشکی دقیق تحت نظر متخصص زنان و مامایی بسیار ضروری است. مشاوره با پزشک برای برنامهریزی بارداری بعدی توصیه میشود.
متخصص زنان و زایمان
سلام. من تو هفته ۲۰فشارم بالا رفت وبه ۱۳رسید و ورم کردم. ولی ازمایش دفع پروتین دادم که اوکی بود. ۲۴ساعته ادرار هم دادم اوکی بود.دکتر فقط بهم اسپرین داد.. مصرف نمک را اوردم پایین و هر روز فشارما چک میکردم تا ۱۴بود.. بعد دوهفته یدفعه فشارم رفت بالا و مراجعه کردم به بیمارستان و گفتند جنین مرده.. و اب دورش خشک شده بوده کاملا. و بچه رابه صورت طبیعی سقط کردم.. سونو گفت احتمالا بچه مشکل کلیه داشته و ادرار نمیتونسته بکنه.. به نظرتون بخاطر فشار بوده یا مشکل داشته.. ولی تو انومالی و ازمایش سلفری حرفی از مشکل داشتن جنین نبود. فقط رشدش را گفته بودند کمه.. ایا برای بارداری بعدی از قبل بارداری زیر نظر دکتر باشم؟
سلام
با توجه به شرایطی که ذکر کردهاید، فشار خون بالا در دوران بارداری میتواند تأثیرات جدی بر سلامت جنین داشته باشد، اما تشخیص دقیق علت مرگ جنین نیاز به بررسی دقیقتری دارد. از آنجایی که در آزمایشهای قبلی هیچ مشکلی در مورد جنین مشاهده نشده بود، احتمالاً عوامل مختلفی میتوانند در این اتفاق نقش داشته باشند، از جمله مشکلات خاص کلیه جنین یا مشکلات در رشد که ممکن است در سونوگرافیهای اولیه قابل مشاهده نبودهاند. برای بارداریهای آینده، به شدت توصیه میشود تحت نظر پزشک متخصص قرار بگیرید و آزمایشات و مراقبتهای دقیقتری انجام دهید تا از بروز مشکلات مشابه جلوگیری شود. مراقبتهای به موقع و کنترل فشار خون و سایر علائم در دوران بارداری از اهمیت ویژهای برخوردار است.