عوارض هموفیلی بیشتر ناشی از خونریزیهای مکرر و غیرقابلکنترل هستند که ممکن است بهصورت خودبهخودی یا در پی صدمات جزئی رخ دهند. در بیماران مبتلا، خونریزیهای درونمفصلی (همارتروز) شایعترین عارضه بوده و در صورت تکرار، میتواند منجر به التهاب مزمن، تخریب تدریجی بافت مفصلی و ناتوانیهای حرکتی دائمی شود. همچنین، خونریزیهای داخلی در اندامهای حیاتی مانند مغز، دستگاه گوارش یا عضلات عمقی، در صورت عدم تشخیص و درمان بهموقع، میتواند تهدیدکنندهی حیات باشد.
پیشگیری از بیماری هموفیلی بهطور مستقیم امکانپذیر نیست، زیرا این بیماری یک اختلال ژنتیکی است که از طریق ژنهای معیوب در کروموزوم X منتقل میشود. با این حال، مشاوره ژنتیکی پیش از بارداری و آزمایشهای ژنتیکی میتوانند به خانوادهها کمک کنند تا از احتمال انتقال این بیماری به نسلهای آینده مطلع شوند. همچنین، آزمایشهای پیش از تولد مانند آمنیوسنتز یا نمونهگیری از پرزهای جفتی (CVS) میتوانند برای تشخیص هموفیلی در جنین در دوران بارداری انجام شوند.
هموفیلی بهطور کلی به دو نوع اصلی تقسیم میشود که بر اساس نوع فاکتور انعقادی دچار نقص، طبقهبندی میگردند. هموفیلی نوع A شایعترین نوع این اختلال است که در نتیجه کمبود یا فقدان فاکتور انعقادی VIII (هشت) به وجود میآید و حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد موارد را شامل میشود. در مقابل، هموفیلی نوع B که به نام بیماری کریسمس (Christmas disease) نیز شناخته میشود، بهعلت کمبود فاکتور IX (نه) رخ میدهد و شیوع کمتری دارد. هر دو نوع از طریق ژن مغلوب مرتبط با کروموزوم X منتقل میشوند. علاوه بر این دو نوع کلاسیک، نوع نادری به نام هموفیلی اکتسابی نیز وجود دارد که ناشی از تولید خودبهخودی آنتیبادی علیه فاکتورهای انعقادی (معمولا فاکتور VIII) در بزرگسالان است.
بیماری فون ویلبراند یک اختلال خونی ارثی است که در آن خون به درستی لخته نمیشود. این بیماری به دلیل کمبود یا اختلال در فاکتور فون ویلبراند، پروتئینی که به لخته شدن خون کمک میکند، ایجاد میشود. علائم آن میتواند شامل خونریزیهای طولانیمدت، کبودیهای غیرعادی و خونریزیهای داخلی باشد.
اسهال حاد به دفع مکرر و آبکی مدفوع به مدت کمتر از دو هفته گفته میشود که معمولا ناشی از عفونتهای ویروسی، باکتریایی یا مسمومیت غذایی است. این وضعیت میتواند منجر به کمآبی سریع بدن شده و در موارد شدید، به مداخلات پزشکی نیاز داشته باشد. درمان اولیه شامل جایگزینی مایعات از دسترفته با محلولهای او آر اس (ORS)، رعایت رژیم غذایی سبک مانند رژیم BRAT و پرهیز از غذاهای تحریککننده است.
درمان سریع اسهال در کودکان مستلزم تأمین آب و الکترولیتهای از دسترفته، اصلاح رژیم غذایی و در برخی موارد، استفاده از داروهای مناسب تحت نظر پزشک است. در صورت ادامه اسهال بیش از ۲۴ ساعت، وجود خون در مدفوع، تب بالا یا نشانههای کمآبی مانند خشکی دهان و بیحالی، مراجعه سریع به پزشک ضروری است.
در زمان اسهال، رعایت یک رژیم غذایی مناسب میتواند به کاهش علائم و بهبود سریعتر کمک کند. رژیم BRAT شامل موز، برنج، پوره سیب و نان تست یکی از گزینههای رایج برای آرام کردن دستگاه گوارش است، زیرا این غذاها سبک، کمفیبر و راحتهضم هستند. مصرف غذاهای آبکی مانند سوپ مرغ، ماست پروبیوتیک و آب برنج نیز به جبران مایعات و الکترولیتهای از دسترفته کمک میکند.
داروهای گیاهی از دیرباز برای درمان مشکلات گوارشی از جمله اسهال، مورد استفاده قرار گرفتهاند و برخی از آنها مانند چای بابونه، زنجبیل و برگ نعناع اثرات تسکیندهنده و ضدالتهابی دارند. بابونه با خاصیت ضدعفونیکننده خود میتواند به آرامش معده و کاهش التهاب روده کمک کند، در حالی که زنجبیل باعث بهبود هضم و کاهش حرکات غیرطبیعی روده میشود.
درمان اسهال بستگی به علت آن دارد، اما در بیشتر موارد تمرکز بر جبران آب و الکترولیتهای از دسترفته، اصلاح رژیم غذایی و در صورت لزوم مصرف داروهای مناسب است. نوشیدن مایعات کافی، بهویژه محلولهای او آر اس (ORS)، از کمآبی بدن جلوگیری میکند. رژیم غذایی سبک شامل موز، برنج، سیب و نان تست (BRAT) به کاهش دفعات اسهال کمک میکند، در حالی که پرهیز از غذاهای چرب، پرادویه و قندی مانع از تحریک بیشتر روده میشود.
اسهال در بارداری میتواند به دلایل مختلفی از جمله تغییرات هورمونی، افزایش حساسیت گوارشی، مصرف مکملهای جدید، یا حتی عفونتهای ویروسی و باکتریایی رخ دهد. اگرچه در بیشتر موارد این وضعیت خفیف و موقتی است، اما کمآبی بدن و از دست دادن الکترولیتها میتواند خطرناک باشد، بهویژه در سهماهه سوم.
مدفوع سیاه میتواند یک علامت جدی از خونریزی داخلی در دستگاه گوارش باشد. به طور خاص، این رنگ به علت خونریزی در قسمتهای فوقانی دستگاه گوارش، از جمله معده و قسمت بالای روده کوچک، ایجاد میشود.
جوشهای صورت ناشی از سرطان کبد معمولا به دلیل تغییرات هورمونی، مشکلات کبدی و اختلالات متابولیک به وجود میآیند. درمان اصلی برای این جوشها، درمان سرطان کبد است که شامل شیمی درمانی، پرتودرمانی یا پیوند کبد میشود.