همه چیز درباره نیش زنبور و راه های درمان آن

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

نیش زنبور می‌تواند عامل حساسیت و آلرژی یا حتی درمان بیماری باشد. زنبورهای ماده (زنبورهای کارگر و ملکه) تنها زنبورهایی هستند که می‌توانند نیش بزنند. زنبور ملکه دارای نیش خاردار اما نرم‌تری است و در صورت نیاز می‌تواند موجودات دارای پوست را چندین بار نیش بزند. در بیشتر موارد، نیش زنبور فقط آزاردهنده است و درمان خانگی تنها چیزی است که برای کاهش درد لازم است. اما اگر به زنبور گزیدگی آلرژی دارید یا بارها مورد نیش زدگی قرار گرفته‌اید، ممکن است نیاز به درمان اضطراری داشته‌باشید. در صورتی که نیاز به مشاوره با یک پزشک متخصص برای رفع این مشکل دارید می‌توانید به کمک دکترتو مناسب‌ترین پزشک را برای خود بیابید.

نیش زدن زنبور

نیش زدن زنبور معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که زنبور احساس خطر کند. زنبور عسل پس از نیش‌زدن می‌میرد و نیشش در پوست باقی می‌ماند اما زنبورهای دیگر مانند زنبورهای زرد یا گاوی می‌توانند چند بار نیش بزنند. نیش زنبور حاوی سم خاصی است که باعث درد، قرمزی، تورم و گاهی خارش در ناحیه نیش می‌شود.

نیش زنبور می‌تواند واکنش‌های مختلفی ایجاد کند؛ از درد و احساس ناراحتی موقت گرفته تا یک واکنش آلرژیک شدید. اما داشتن یک نوع واکنش هم به این معنی نیست که هر بار که مورد گزیدگی قرار گرفتید همان واکنش را نشان خواهید داد یا اینکه واکنش بعدی لزوما شدیدتر خواهد بود.

چه چیزی در نیش زنبور است؟

زهر زنبور عسل حاوی هیستامین، پپتید گرانول‌کننده ماست سل، ملیتین، فسفولیپاز A2، هیالورونیداز و اسید فسفاتاز است. ۳ پروتئین موجود در زهر زنبور عسل که آلرژن‌های مهمی هستند عبارت‌اند از فسفولیپاز A2، هیالورونیداز و اسید فسفاتاز.

انواع زنبور و نیش هر کدام

به طور کلی یک کلنی زنبور عسل معمولا از ۳ نوع زنبور بالغ تشکیل شده است: زنبور کارگر، زنبور نر و یک ملکه.

چندین هزار زنبور کارگر در لانه‌سازی، جمع‌آوری غذا و پرورش نوزادان همکاری می‌کنند و هر عضو وظیفه مشخصی دارد. حدود ۲۰۰۰۰ نوع زنبور وجود دارد و تنها ۸ گونه آن عسل تولید می‌کنند. در این بین نیش زنبور عسل، خاردار و نیش زنبور گاوی، صاف است.

نوع زنبور	علائم نیش	روش درمان
زنبورهای وحشی	درد شدید قرمزی تورم موضعی خارش	شست‌وشو با آب و صابون کمپرس سرد آنتی‌هیستامین خوراکی در صورت لزوم استامینوفن برای درد
زنبورهای زرد (سرخ)	سوزش و درد تورم و خارش گاهی تهوع یا سرگیجه	تمیز کردن محل گزیدگی کمپرس سرد داروی ضدالتهاب موضعی آنتی‌هیستامین در صورت واکنش شدید مراجعه به اورژانس
زنبورهای سیاه	تورم ملایم درد خفیف	کمپرس یخ کرم ضد خارش در حساسیت یا تورم زیاد مراجعه به پزشک
زنبور عسل	درد قرمزی تورم باقی‌ماندن نیش در پوست	خارج کردن نیش شست‌وشو کمپرس سرد کرم هیدروکورتیزون، آنتی‌هیستامین
زنبورهای قاتل (آفریقایی)	حمله دسته‌جمعی نیش‌های متعدد تورم شدید تنگی نفس	مراجعه سریع به اورژانس مصرف داروهای ضدحساسیت تا رسیدن به کمک پزشکی
زنبورهای گاوی	درد بسیار شدید تورم شدید احتمال کبودی سوزش و التهاب	شست‌وشو مسکن خوراکی کرم ضد التهاب واکنش شدید نیاز به مراجعه به پزشک

علائم حساسیت به نیش زنبور

علائم حساسیت به نیش زنبور در برخی افراد می‌تواند شدیدتر باشد و به صورت واکنش آلرژیک ظاهر شود. این علائم شامل کهیر در سراسر بدن، تورم لب، زبان یا گلو، مشکل در تنفس یا بلع یا افت فشار خون، تهوع و استفراغ هستند. در صورت مشاهده چنین علائمی، فرد باید فورا به اورژانس مراجعه کند زیرا احتمال شوک آنافیلاکسی وجود دارد.

علائم حساسیت به گزش زنبور شامل موارد زیر است:

• واکنش آلرژیک شدید و شوک آنافیلاکسی
• واکنش‌های پوستی از جمله کهیر و خارش و برافروختگی یا رنگ پریدگی پوست
• دشواری در تنفس
• تورم گلو و زبان
• نبض ضعیف و تند
• حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
• سرگیجه یا غش
• از دست‌دادن هوشیاری

به نیش زنبور حساسیت داری؟

همین الان با یک متخصص مشورت کن.

نوبت دکتر عمومی

علت نیش زدن زنبور: چرا زنبور نیش می زند؟

زنبورها حشرات بی‌ضرری هستند مگر اینکه احساس خطر کنند. زنبورها از نیش خود برای دفاع از خود و محافظت از کندو استفاده می‌کنند. یک زنبور اگر او را اذیت کنید یا احساس خطر کند شما را نیش می‌زند. همچنین یک زنبور می‌تواند شما را نیش بزند اگر شما او را به طرق زیر آزار دهید:

• ضربه زدن به زنبور یا تلاش برای گرفتن آن
• پا گذاشتن روی زنبور عسل
• ایجاد مزاحمت برای کندو یا لانه زنبور

درمان نیش زنبور

از کرم هیدروکورتیزون یا لوسیون کالامین برای کاهش قرمزی، خارش یا تورم استفاده کنید. اگر خارش یا تورم آزاردهنده است، یک آنتی‌هیستامین خوراکی حاوی دیفن هیدرامین (بنادریل) یا کلرفنیرامین مصرف کرده و از خاراندن ناحیه نیش خودداری کنید.

متن انگلیسی:
If the sting is on an arm or leg, raise it. Swelling may increase over the next two days but usually goes away with time and elevation.
ترجمه فارسی:
اگر نیش روی بازو یا پا است، آن را بالا تگه دارید. تورم ممکن است در ۲ روز آینده افزایش یابد اما معمولا با گذشت زمان و بالا نگه‌داشتن اندام از بین می‌رود.

به نقل از سایت mayoclinic

داروی حساسیت به نیش زنبور عسل

اگر به نیش زنبور آلرژی دارید، پزشک احتمالا یک اتوانژکتور اورژانسی اپی نفرین (EpiPen یا Auvi-Q) را تجویز می‌کند. شما باید آن را همیشه همراه خود داشته‌باشید. اتوانژکتور یک سرنگ ترکیبی و سوزن مخفی است که با فشار دادن به ران، یک دوز دارو را تزریق می‌کند.

آمپول حساسیت به نیش زنبور عسل

دستگاه تزریق خودکار اپی نفرین آمپولی در دسترس است که هر فرد دارای سابقه حساسیت می‌تواند همیشه همراه خود داشته‌باشد. این آمپول را بلافاضله بعد از نیش زدن و احساس حساسیت سریع تزریق کنید.

قرص برای نیش زنبور

اگر خارش یا تورم ناشی از این اتفاق برای شما آزاردهنده است، یک آنتی‌هیستامین خوراکی حاوی دیفن هیدرامین (بنادریل) یا کلرفنیرامین مصرف کنید. علاوه‌بر این از خاراندن ناحیه نیش خودداری کنید چرا که اینکار باعث تشدید خارش و تورم شده و خطر عفونت را افزایش می‌دهد.

پماد برای نیش زنبور

از جمله پمادهای مناسب برای گزش زنبور می‌توان داروی هیدروکورتیزون یا لوسیون کالامین برای کاهش قرمزی، خارش یا تورم را نام برد.

درمان خارش نیش زنبور

خارش را با کمپرس سرد و با مصرف کرم و داروی خوراکی می‌توانید کنترل کرده و کاهش دهید. کرم هیدروکورتیزون یا لوسیون کالامین و نیز آنتی‌هیستامین خوراکی حاوی دیفن هیدرامین (بنادریل)، کلرفنیرامین یا هیدروکسی زین می‌توانند خارش شما را تسکین دهند.

دنبال بهترین درمان برای حساسیت به نیش زنبور هستی؟ با پزشک مشورت کن.

دکتر آلرژی

اقدامات پس از نیش زدن زنبور

نیش را با چیزی مثل موچین یا هر ابزار مشابهی بیرون بکشید یا ناخن را روی آن بکشید تا خارج شود. سپس آن نقطه را بشویید و از یک کمپرس سرد برای کاهش تورم استفاده کنید. اگر درد و تورم شدیدی وجود داشته‌باشد، داروهای مسکن بدون نسخه (مانند پاراستامول) یا یک آنتی‌هیستامین ممکن است کمی درد را تسکین دهند. پس سریعا این داروها را مصرف کنید.

برای ورم نیش زنبور چه کنیم؟ – از بین بردن ورم نیش زنبور

می‌توانید پس از نیش زدن زنبور، از کرم یا قرص هیدروکورتیزون یا لوسیون کالامین برای کاهش قرمزی، خارش یا تورم استفاده کنید. همچنین از آنتی‌هیستامین خوراکی حاوی دیفن هیدرامین (بنادریل) یا کلرفنیرامین نیز برای کاهش تورم می‌توانید استفاده کنید.

رفع درد نیش زنبور

مراحل زیر ممکن است به کاهش تورم و خارش ناشی از نیش زدن زنبور که اغلب با واکنش‌های موضعی شدیدتر مرتبط است کمک کند:

• اگر می توانید، نیش را در اسرع وقت بیرون بکشید.
• ناحیه آسیب دیده را با آب و صابون بشویید.
• از کمپرس سرد استفاده کنید.
• در صورت نیاز یک مسکن بدون نسخه مصرف کنید.

در آوردن نیش زنبور، چگونه نیش زنبور را از بدن جدا کنیم؟

۲ راه اصلی برای بیرون کشیدن نیش وجود دارد:

• خراشیدن ناخن با یک شی مانند کارت اعتباری روی محل
• گرفتن نیش و بیرون کشیدن آن

درمان سریع نیش زنبورهای عسل

سریع‌ترین راه درمان گزش زنبور عسل این است که از خارش محل نیش زده شده جلوگیری کنید. سپس خیلی سریع از کرم‌ها، لوسیون و داروهای آنتی‌هیستامین یا ضد آلرژی استفاده کنید.

مضرات نیش زدن زنبور – آیا نیش زنبور عسل کشنده است؟

به طور معمول، زهر زنبور عسل سمی نیست و فقط باعث درد و تورم موضعی می‌شود. واکنش آلرژیک زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بیش از حد نسبت به سم حساس شده و آنتی‌بادی برای آن تولید کند. هیستامین‌ها و سایر مواد در جریان خون آزاد شده و باعث گشاد شدن رگ‌های خونی و در نتیجه تورم بافت‌ها می‌‌‌‌شوند.

نیس زنبور خطرناک نیست اما ممکن است منجر به شوک آنافیلاکتیک و مرگ ناگهانی شود. بنابراین لازم است بیمارانی که دچار نیش زدگی زنبور عسل می‌شوند سریعا به مراکز درمانی مراجعه کرده و درمان‌های مناسب برای پیشگیری از عوارض احتمالی را دریافت کنند.

پزشکان پیشنهادی

۴.۹ (۷۲۸ نظر)

دکتر اعظم خیرمند پاریزی

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

۴.۸ (۷۲۲ نظر)

دکتر محمدباقر بخشی پور

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

۴.۷ (۷۲۵ نظر)

دکتر حسین محمودی

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

۴.۶ (۶۸۳ نظر)

دکتر فرزین خوروش

تخصص بیماری های عفونی و گرمسیری

نوبت بگیرید

۴.۹ (۵۸۵ نظر)

دکتر علی اکبر طاهری

تخصص گوش و حلق و بینی

نوبت بگیرید

۴.۵ (۶۰۴ نظر)

دکتر اله کرم اخلاقی

فلوشیپ اتولوژی و نورواتولوژی

نوبت بگیرید

فواید زنبور گزیدگی – آیا نیش زنبور مفید است؟

زهر زنبور حاوی چندین مولکول فعال مانند پپتیدها و آنزیم‌هایی است که پتانسیل مفیدی در درمان التهاب و برخی از بیماری‌های سیستم عصبی مرکزی مانند بیماری پارکینسون، بیماری آلزایمر و اسکلروز جانبی آمیوتروفیک دارند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

نیش زدن زنبور اتفاقی رایج و عادی است و بیشتر مردم آن را تجربه می‌کنند. مهم‌ترین چیزی که باید به خاطر بسپارید این است که در صورت وقوع این اتفاق آرام بمانید و احتمال هجوم بیشتر زنبور یا تعداد بیشتری از زنبورها را تا حد امکان کاهش دهید.

همچنین به سرعت نیش را از پوست خود خارج کنید و روش‌های درمانی را شروع کنید. در صورت بروز علائم یک واکنش آلرژیک، از جمله مشکلات تنفسی، حالت تهوع و کهیر هر چه سریع‌تر به یک پزشک مراجعه کنید.

در صورت نیش زدن زنبور بهتر است به متخصص عمومی یا متخصص آلرژی مراجعه کنید تا اقدامات لازم انجام شود. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!