سوزش ادرار و شایع ترین دلایل آن را بشناسید

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

سوزش ادرار معمولا به‌عنوان یک علامت هشداردهنده برای وجود مشکل در دستگاه ادراری شناخته می‌شود و ممکن است ناشی از عوامل مختلفی مانند عفونت‌های ادراری، التهاب مثانه، سنگ کلیه یا حتی مصرف برخی محصولات بهداشتی نامناسب باشد. گاهی اوقات، این احساس ناخوشایند با تغییر سبک زندگی برطرف می‌شود اما در برخی موارد نیاز به مراجعه به پزشک و درمان‌های تخصصی دارد. در این مقاله قصد داریم به بررسی دقیق دلایل اصلی سوزش ادرار، راه‌های پیشگیری و روش‌های درمانی مؤثر آن بپردازیم، با ما همراه باشید. همچنین اگر هنگام ادرار کردن درد دارید و می‌خواهید برای درمان آن به دکتر متخصص اورولوژی یا دکتر زنان مراجعه کنید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید.

سوزش ادرار چیست؟

سوزش ادرار یا دیسوریا (به انگلیسی Dysuria) احساسی ناراحت‌کننده یا دردناک در هنگام دفع ادرار است. این مشکل ممکن است در مثانه، مجرای ادراری یا ناحیه تناسلی احساس شود و در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود.

یکی از شایع‌ترین دلایل سوزش ادرار، عفونت مجاری ادراری (UTI) است. اما دلایل دیگر هم مانند عفونت‌های قارچی، بیماری‌های مقاربتی، تحریکات شیمیایی (صابون‌ها یا دوش‌های واژینال) یا حتی سنگ کلیه، می‌توانند در ایجاد آن نقش داشته‌باشند. تشخیص دقیق علت این بیماری، نیاز به بررسی پزشک دارد.

علائم	علل	روش‌های درمان
احساس سوزش هنگام ادرار کردن	عفونت مجاری ادراری (UTI)	آنتی‌بیوتیک‌
تکرر ادرار یا نیاز فوری به ادرار	التهاب مثانه یا سیستیت	داروهای ضدالتهاب
درد در پایین شکم یا لگن	سنگ کلیه یا سنگ مثانه	مصرف مایعات فراوان
ادرار تیره یا همراه با بوی بد	عفونت واژن یا عفونت پروستات	رعایت بهداشت فردی
وجود خون در ادرار	آسیب فیزیکی، تومورها یا بیماری‌های جدی‌تر	مراجعه فوری به پزشک
خارش یا ترشح واژینال یا آلت	بیماری‌های مقاربتی مانند کلامیدیا یا سوزاک	پرهیز از رابطه جنسی تا پایان درمان
سوزش پس از رابطه جنسی	حساسیت به مواد شیمیایی (مانند صابون‌ها یا کاندوم‌ها)	پرهیز از محصولات حساسیت‌زا

علت سوزش ادرار: سوزش ادرار نشانه چیست؟

سوزش ادرار ممکن است به دلیل عفونت، التهاب، استفاده از مواد شیمیایی یا عوامل تحریک‌کننده برای شستشوی بدن ایجاد شود. آگاهی از علل شایع سوزش هنگام ادرار به تشخیص سریع‌تر و درمان مؤثرتر آن کمک می‌کند. برخی از مهم‌ترین علل سوزش مجاری ادرار عبارت‌اند از:

• تغییرات هورمونی در دوران بارداری یا یائسگی
• عفونت‌های ادراری (UTI)
• التهاب مثانه (سیستیت)
• عفونت‌های مقاربتی (STI) مانند سوزاک و کلامیدیا
• سنگ‌های کلیه یا مثانه
• استفاده از محصولات بهداشتی مانند صابون‌های معطر یا اسپری‌های بهداشتی
• کم‌آبی بدن
• دیابت کنترل‌نشده
• التهاب مجاری ادرار (اورتریت)
• خشکی واژن به دلیل تغییرات هورمونی

متن انگلیسی:
Dysuria means you feel pain or a burning sensation when you pee (urinate). Men and women of any age can experience dysuria, but it’s more common in women.
ترجمه فارسی:
دیسوریا به معنای احساس درد یا سوزش هنگام ادرار کردن است. مردان و زنان در هر سنی ممکن است دیسوریا را تجربه کنند اما این وضعیت در زنان شایع‌تر است.

به نقل از my.clevelandclinic

۱. علت سوزش ادرار در زنان

علت سوزش بعد از ادرار در زنان معمولا عفونت مجاری ادراری است، زیرا مجرای ادرار نسبت به مردان کوتاه‌تر است و باکتری‌ها راحت‌تر به مثانه می‌رسند. عفونت واژن، به‌ویژه قارچی یا باکتریایی، هم ممکن است باعث سوزش شود.

روابط جنسی، تحریک ناحیه تناسلی با مواد شیمیایی (مانند اسپری یا صابون عطردار) یا تغییرات هورمونی مانند یائسگی نیز از دیگر عوامل‌ مهم هستند. بیماری‌های مقاربتی مانند کلامیدیا یا سوزاک هم می‌توانند باعث التهاب و سوزش شوند.

۲. علت سوزش ادرار در مردان بعد از تخلیه ادرار

علت سوزش ادرار در آقایان ممکن است نشانه‌ای از عفونت مجاری ادراری، پروستاتیت (التهاب پروستات) یا عفونت‌های مقاربتی باشد. این حالت ممکن است با احساس باقی ماندن ادرار یا فشار در ناحیه لگن همراه باشد.

گاهی تحریک ناحیه تناسلی با صابون، اسپرم‌کش یا فعالیت جنسی مکرر هم باعث سوزش بعد از ادرار در مردان می‌شود. سایر موارد شامل سنگ کلیه یا سنگ مثانه هستند.

۳. علت سوزش ادرار در کودکان

در کودکان، سوزش ادرار معمولا نشانه‌ای از عفونت ادراری است. عواملی مانند نگه‌داشتن طولانی ادرار، یبوست، شستشوی نادرست بعد از اجابت مزاج یا استفاده از صابون‌های معطر هم می‌توانند تحریک ایجاد کنند.

۴. سوزش ادرار و بارداری

سوزش هنگام ادرار در دوران بارداری یک اتفاق شایع است و اغلب به‌دلیل عفونت مجاری ادراری رخ می‌دهد. تغییرات هورمونی، فشار رحم روی مثانه و کند شدن جریان ادرار باعث افزایش خطر عفونت می‌شود. اگرچه برخی زنان ممکن است عفونت بدون علائم داشته‌باشند، اما سوزش، درد زیر شکم یا تکرر ادرار می‌توانند از علائم هشداردهنده باشند.

۵. تکرر ادرار و سوزش نشانه چیست؟

تکرر ادرار و سوزش از علائم اصلی عفونت دستگاه ادراری است. عفونت در هر ناحیه از دستگاه ادراری شامل مثانه، مجرای ادرار یا کلیه‌ها باعث بروز این علائم می‌شود. تکرر ادرار به معنای افزایش تعداد دفعات ادرار کردن بوده و ممکن است حجم ادرار بسیار کم باشد.

۶. درد پهلو همراه با سوزش ادرار نشانه چیست؟

معمولا درد پهلو نشانه مشکلی در کلیه‌ها است. زمانی که عفونت ادراری به کلیه‌ها منتقل شود، باعث درد پهلو و کمر می‌شود. ازآنجایی‌که عفونت تمامی بخش‌های سیستم ادراری را درگیر می‌کند، درد هنگام ادرار و تکرر ادرار ایجاد می‌شود.

بیماری دیگری که ممکن است چنین علامتی داشته باشد، سنگ کلیه است. سنگ کلیه باعث ایجاد درد در پهلو، کمر و شکم می‌شود. زمانی که سنگ مجاری ادرار را مسدود می‌کند، دفع ادرار با مشکل مواجه شده و شخص دچار دیزوری می‌شود.

آیا شما هم علائم سوزش ادرار را دارید؟

برای تشخیص دقیق همین الان نوبت بگیرید.

بهترین دکتر اورولوژی

۷. سوزش ادرار همراه با خون نشانه چیست؟

بیماری‌های مختلفی باعث بروز این دو علامت با هم می‌شوند. گاهی عفونت ادراری می‌تواند علاوه بر دیزوری باعث ایجاد خون در ادرار شود. سنگ کلیه نیز در هنگام دفع سنگ می‌تواند خونریزی در پی داشته‌باشد. زمانی که دچار عفونت واژن شوید، بین پریودها خونریزی واژینال خفیفی به وجود می‌آید که ممکن است با خونریزی ادرار اشتباه گرفته شود.

۸. سوزش ادرار در پریودی نشانه چیست؟

در دوران پریود این عارضه می‌تواند نشان‌دهنده آندومتریوز باشد. زمانی که بافت آندومتریال به قسمت‌های دیگر مانند لگن سرایت می‌کند، باعث التهاب شده و این بیماری ایجاد می‌شود. گاهی هم درد ادرار در زمان پریود نشانه عفونت ادراری است. حتی التهاب دستگاه ادراری هم این عارضه را ایجاد می‌کند.

۹. سوزش ادرار و بوی بد ادرار به چه دلیل ایجاد می شود؟

سوزش ادرار همراه با بوی بد ادرار نشانه‌ای از عفونت ادراری است. وجود باکتری، چرک یا گلبول سفید در ادرار باعث ایجاد بوی نامطبوع می‌شود. بمواردی که بوی بد ادرار را بیشتر می‌کنند عبارت است از:

• کم‌آبی بدن
• برخی غذاها مانند مارچوبه، سیر یا ویتامین B
• دیابت کنترل‌نشده
• بیماری‌های کبد و کلیه

پزشکان پیشنهادی

۴.۷ (۳۶۶۲ نظر)

دکتر مهدی قاضی

تخصص اورولوژی (جراحی مجاری ادراری و تناسلی)

نوبت بگیرید

۴.۹ (۱۳۱۱ نظر)

زهرا عسکری سرطاوسی

تخصص مامایی

نوبت بگیرید

۴.۶ (۸۲۶ نظر)

دکتر محمد ناتمی

تخصص اورولوژی (جراحی مجاری ادراری و تناسلی)

نوبت بگیرید

۴.۷ (۷۹۸ نظر)

دکتر محمدحسن دهقانی فیروزآبادی

تخصص اورولوژی (جراحی مجاری ادراری و تناسلی)

نوبت بگیرید

۴.۴ (۸۱۶ نظر)

دکتر مسعود صالحی

تخصص اورولوژی (جراحی مجاری ادراری و تناسلی)

نوبت بگیرید

۴.۷ (۷۲۴ نظر)

دکتر محسن آرمین

فلوشیپ جراحی لاپاروسکوپی کلیه، مجاری ادراری و تناسلی (اندویورولوژی)

نوبت بگیرید

۱۰. سوزش ادرار نشانه عفونت واژن است؟

بله، گاهی اوقات سوزش هنگام ادرار ممکن است به‌جای مشکل در مجاری ادراری، ناشی از عفونت واژن باشد. در عفونت‌های قارچی یا باکتریایی واژن، التهاب و تغییر در PH واژن می‌تواند باعث احساس سوزش هنگام ادرار شود، به‌ویژه اگر ادرار با ناحیه ملتهب تماس داشته‌باشد.

عوامل خطر سوزش ادرار و ابتلا به عفونت دستگاه ادراری

عفونت ادراری (UTI) یکی از شایع‌ترین عفونت‌ها است و برخی عوامل می‌توانند خطر ابتلا به این عفونت را افزایش دهند. این عوامل ممکن است به دلیل ساختار بدنی، عادات بهداشتی یا شرایط پزشکی خاص ایجاد شوند. مهم‌ترین عوامل خطر شامل موارد زیر هستند:

• زنان بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند.
• فعالیت جنسی می‌تواند باکتری‌ها را به مجاری ادراری منتقل کند.
• یائسگی و کاهش سطح استروژن باعث تغییر در دیواره مجرای ادراری و افزایش خطر عفونت می‌شود.
• استفاده از سوند ادراری برای طولانی‌مدت خطر ورود باکتری را افزایش می‌دهد.
• عواملی مانند سنگ کلیه یا بزرگ‌شدگی پروستات می‌توانند جریان طبیعی ادرار را مسدود کنند.
• بیماری‌هایی مانند دیابت یا استفاده از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی خطر ابتلا را افزایش می‌دهند.
• نگه‌داشتن ادرار به مدت طولانی باعث تجمع باکتری‌ها در مثانه می‌شود.

رعایت بهداشت فردی، مصرف کافی آب و پیگیری‌های منظم پزشکی می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به عفونت دستگاه ادراری کمک کند.

درمان سوزش ادرار چگونه انجام می شود؟

درمان سریع سوزش ادرار بستگی به علت آن دارد. اگر ناشی از عفونت ادراری باشد، آنتی‌بیوتیک‌ تجویز می‌شود. نوشیدن آب فراوان، کمک به شست‌وشوی باکتری‌ها و کاهش درد می‌کند. مصرف داروهای تسکین‌دهنده مانند فنازوپیریدین هم برای کاهش سوزش موقت مؤثر است.

پرهیز از مصرف محرک‌هایی مانند کافئین، الکل و صابون‌های عطردار نیز موثر هستند. اگر سوزش مجاری ادرار بیشتر از دو روز ادامه داشت یا با تب، درد شدید یا ترشح همراه بود، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. به طور کلی روش‌های درمان سوزش ادراری عبارت است از:

• مصرف آنتی‌بیوتیک (طبق تجویز پزشک)
• افزایش مصرف آب و مایعات طبیعی
• پرهیز از کافئین، الکل و غذاهای تند
• استفاده از داروهای ضدالتهاب و مسکن
• رعایت بهداشت فردی و استفاده از لباس‌های نخی و گشاد
• مصرف مکمل‌هایی مانند ویتامین C

قرص سوزش ادرار

برای کاهش سوزش ادرار، پزشکان داروهای مختلفی تجویز می‌کنند. اگر علت ادرار دردناک عفونت باشد، آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل نیتروفورانتوئین یا سیپروفلوکساسین استفاده می‌شوند.

داروی فنازوپیریدین (Phenazopyridine) نیز نوعی مسکن و قرص سوزش ادرار مخصوص مجاری ادراری است که سوزش و درد هنگام ادرار را کاهش می‌دهد. اما عفونت را درمان نمی‌کند و باید همراه با آنتی‌بیوتیک مصرف شود.

درمان خانگی سوزش ادرار در زنان و مردان

درمان خانگی سوزش ادرار می‌تواند در کاهش موقتی علائم مؤثر باشند. این روش‌ها شامل نوشیدن آب زیاد، استفاده از کمپرس گرم روی شکم و رعایت بهداشت جنسی هستند. همچنین بهتر است از صابون‌های عطردار و شوینده‌های قوی برای ناحیه تناسلی استفاده نکنید. اگر با رعایت این موارد علائم بیشتر از ۲ روز باقی ماند، به پزشک مراجعه کنید.

سریع‌ترین راه درمان سوزش ادرار چیست؟ همین حالا با متخصص مشورت کن.

دکتر ادرار دردناک

درمان سوزش ادرار زنان و مردان در طب سنتی

در طب سنتی گیاهانی مانند عرق بیدمشک، خارشتر، خارخاسک و دم‌کرده‌ی کاکنج به‌عنوان پاک‌کننده‌های مجاری ادراری استفاده می‌شوند. جوشانده‌ی پوست انار، برگ زیتون یا دم‌نوش بابونه نیز در تسکین التهاب مجاری مؤثر دانسته شده‌اند.

همچنین مصرف آب گرم با کمی عسل و لیمو یا عرق خالص کاسنی برای بهبود سوزش مجاری ادرار توصیه می‌شود. با این حال، این درمان‌ها مکمل‌اند و جایگزین داروی تجویزی نمی‌شوند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

سوزش ادرار می‌تواند نشانه‌ای از کم‌آبی یا نشانه‌ای جدی از عفونت، بیماری‌های مقاربتی یا مشکلات کلیوی باشد. برای درمان این عارضه روش‌های خانگی گاهی کمک‌کننده‌اند اما اگر علائم شدید، مکرر یا همراه با تب، درد پهلو یا ترشحات غیرطبیعی باشند، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.

سلامت دستگاه ادراری نقش مهمی در کیفیت زندگی دارد، پس اگر دچار سوزش شدید، آن را نادیده نگیرید و اقدام درمانی انجام دهید. برای پیداکردن بهترین متخصص زنان، دکتر عمومی، متخصص عفونی یا دکتر متخصص اورولوژی می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در سایت نوبت‌دهی آنلاین پزشکان دکترتو، می‌توانید از زمان‌های نوبت ویزیت حضوری پزشک متخصص مورد نظرتان آگاه شوید و آن را ثبت کنید یا مشاوره تخصصی آنلاین و تلفنی دریافت کنید.  

دکترتو مراقب سلامتی شماست!