آزمایش هپاتیت برای چیست؟ + تفسیر و زمان انجام آن

آزمایش هپاتیت یکی از ابزارهای مهم در تشخیص عفونت‌های ویروسی کبد است. این تست معمولا برای افرادی تجویز می‌شود که علائمی مانند زردی پوست، خستگی مزمن، درد شکمی یا بی‌اشتهایی دارند. همچنین اگر فردی در معرض تماس با خون یا مایعات بدن افراد دیگر باشد، مانند پرسنل درمانی، بیماران دیالیزی یا کسانی که تزریق‌های غیرایمن داشته‌اند، انجام این آزمایش ضروری است. اگر این آزمایش را انجام دادید، برای تفسیر نتیجه باید به متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید. در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص گوارش و فوق تخصص کبد در شهر خود آشنا شوید و به‌صورت اینترنتی برای دریافت نوبت اقدام کنید. علاوه‌بر‌این می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین و تلفنی دکترتو برای تفسیر نتیجه‌ی آزمایش هپاتیت خود استفاده کنید.

آزمایش هپاتیت چیست؟

آزمایش هپاتیت یک آزمایش خون است که به دنبال ردپای ویروس‌های مختلف که می‌توانند کبد را آلوده کنند. این تست شامل بررسی آنتی‌بادی‌ها (مانند Anti-HAV، Anti-HCV) یا آنتی‌ژن‌ها (مانند HBsAg برای هپاتیت B) و گاهی اوقات RNA یا DNA ویروسی (مانند PCR برای هپاتیت C یا B) است.

پزشک با بررسی نتایج این آزمایش می‌تواند تعیین کند که آیا فرد در حال حاضر به هپاتیت مبتلا است، قبلا مبتلا شده یا واکسینه شده است. این اطلاعات برای شروع درمان، کنترل بیماری و جلوگیری از انتقال آن به دیگران حیاتی است.

انواع لیست آزمایش هپاتیت

پزشک برای تشخیص هپاتیت، آزمایش خون یا انجام پنل هپاتیت را تجویز می‌کند. آزمایش هپاتیت شامل آزمایش‌های آنتی‌بادی و آنتی‌ژن‌ها است. همان‌طور که می‌دانید سیستم ایمنی بدن برای از بین‌ بردن عفونت، آنتی‌بادی تولید می‌کند. آنتی ژن‌ها هم پروتئین‌ها یا شاخصی روی ویروس یا غیره هستند که باعث بروز واکنش ایمنی می‌شود.

پزشکان جهت تشخیص و غربالگری افرادی که در معرض خطر هپاتیت B و C قرار دارند، آزمایش هپاتیت تجویز می‌کنند. در آزمایش هپاتیت A، آزمایش هپاتیت B و آزمایش هپاتیت C باید نمونه‌گیری خون از فرد بیمار انجام شود. آزمایش هپاتیت A آمادگی خاصی نمی‌خواهد و نیازی به انجام ناشتای آزمایش هم نیست.

پزشک برای تشخیص بیماری هپاتیت، ابتدا سابقه و پرونده پزشکی‌ فرد را بررسی می‌کند تا فاکتورهای خطر احتمالی وجود هپاتیت عفونی یا غیرعفونی مشخص شوند. طی معاینه بالینی، پزشک برای بررسی وجود درد و حساسیت، شکم‌ را به آرامی به پایین فشار می‌دهد تا ببیند کبد بزرگ و متورم شده است یا خیر. اگر رنگ پوست یا چشم‌هایتان زرد شده باشند، پزشک در طول معاینه بالینی این نکته را ثبت می‌کند.

بعد از این مرحله اگر فوق تخصص کبد مشکوک به هپاتیت باشد انجام آزمایش‌های زیر را توصیه می‌کند.

نوع هپاتیت	آزمایش
هپاتیت A	آزمایش خون برای پیدا کردن نشانه‌های فعال بودن ویروس A
هپاتیت B	آزمایش خون برای دیدن اینکه بدن به ویروس B آلوده شده است یا نه، یا اینکه ایمن شده
هپاتیت C	ابتدا آزمایش آنتی‌بادی (برای فهمیدن اینکه بدن با ویروس برخورد داشته است یا خیر)، سپس آزمایش دقیق‌تر
هپاتیت D (دلتا)	ابتدا آزمایش هپاتیت B و سپس آزمایش‌های تخصصی‌تر
هپاتیت E	آزمایش خون برای بررسی اینکه بدن در حال مبارزه با ویروس E هست یا خیر (مخصوصا در دوران بارداری)

۱. تست‌ عملکرد کبد

در آزمایش عملکرد کبد، از فرد نمونه خون گرفته می‌شود تا مشخص شود که کبد به‌درستی کار می‌کند یا خیر. پنل کبدی یا آزمایش عملکرد کبد شامل آزمایش بیلی روبین، آلبومین، توتال پروتئین، ALT، AST، آلکالین فسفاتاز است.

این آزمایش‌ها به صورت کلی عملکرد کبد را از جنبه‌های مختلف بررسی می‌کنند. اگر نتیجه تست کارکرد کبد طبیعی نباشد، یعنی مشکلی در کبد وجود دارد، به‌خصوص اگر نشانه و علامتی در معاینه بالینی بیماری کبد مشاهده نشده باشد. سطح بالای آنزیم‌های کبد نشان می‌دهد که کبد تحت فشار است، آسیب دیده یا به درستی فعالیت نمی‌کند.

علاوه بر این آزمایش‌ها ممکن است پزشک آزمایش‌های GGT، LDH، PT و AFP را برای بررسی بیشتر عمکلرد کبد درخواست دهد.

۲. آزمایش پنل هپاتیت (آزمایش خون و سرولوژی)

اگر تست‌های عملکرد کبد غیرعادی باشند، احتمالا پزشک انجام تست خون دیگری برای شناسایی منبع مشکل را تجویز می‌کند. این تست‌ها وجود ویروس‌های عامل ایجاد هپاتیت را در خون بررسی می‌کنند.

این تست‌ها به نام تست پنل هپاتیت حاد یا پنل هپاتیت هم شناخته می‌شود. پنل هپاتیت مجموعه‌ای از آزمایش‌ها هستند که مقدار آنتی‌ژن و آنتی‌بادی مربوط به هر یک از انواع هپاتیت A, B و C را بررسی می‌کنند. آنتی‌ژن و آنتی‌بادی می‌توانند قبل از بروز علائم بیماری در خون اندازه‌گیری شوند.

آزمایش هپاتیت A

بخشی از پانل حاد هپاتیت ویروسی است که وجود هپاتیت a را بررسی می‌کند. این تست به دنبال آنتی‌بادی IgM ضد HAV است. این آنتی‌بادی هنگام بروز علائم قابل تشخیص است و حدود ۳ تا ۶ ماه قابل تشخیص باقی بماند.

آزمایش هپاتیت B

آزمایش هپاتیت ب در پنل هپاتیت ویروسی حاد شامل آزمایش‌هایی است که آنتی‌ژن‌های سطحی هپاتیت B و آنتی‌بادی‌های هسته IgM هپاتیت B را شناسایی می‌کند. آنتی‌ژن‌های سطحی هپاتیت B در عرض ۱ تا ۱۰ هفته پس از قرار گرفتن در معرض علائم و قبل از بروز علائم قابل تشخیص هستند.

در بیمارانی که از عفونت حاد بهبود می‌یابند، ۴ تا ۶ ماه قابل تشخیص هستند. پس از ناپدید شدن آنتی‌ژن‌های سطحی هپاتیت B، آنتی‌بادی‌های IgM هپاتیت B تا دو سال پس از عفونت حاد و در هنگام بروز هپاتیت مزمن B قابل تشخیص هستند.

متن انگلیسی:
Blood tests can detect the hepatitis B virus in your body. A simple blood test also can find out if you’re immune to the condition.
ترجمه فارسی:
آزمایش خون می‌تواند ویروس هپاتیت B را در بدن شما تشخیص دهد. یک آزمایش خون ساده نیز می‌تواند تشخیص دهد که آیا شما در برابر این بیماری مصون هستید یا خیر.

به نقل از سایت mayoclinic

آزمایش هپاتیت C

به‌عنوان بخشی از یک پانل حاد هپاتیت ویروسی، آزمایش هپاتیت C به دنبال بررسی وجود آنتی‌بادی‌های ویروس هپاتیت C در خون است. آنتی‌بادی‌های هپاتیت C اغلب ۴ تا ۱۰ هفته پس از آلوده شدن بیمار به این ویروس قابل تشخیص هستند.

در برخی موارد، نتایج مثبت در این آزمایش ممکن است با آزمایش‌هایی به نام آزمایش RNA هپاتیت C انجام شود که میزان مواد ژنتیکی ویروس هپاتیت C را اندازه‌گیری می‌کند.

به‌علاوه اینکه میزان آنتی‌بادی‌ها هم در این آزمایش‌های خون‌ مشخص می‌شود که معمولا در شرایطی مثل هپاتیت‌های خودایمنی شایع هستند. در این موارد آنتی‌بادی‌های اتوایمنیون یا خود ایمنی بررسی می‌شود. این آزمایش‌ها عبارت‌اند از: ANA, ASMA, anti-LKM-1.

آزمایش هپاتیت D

آزمایش هپاتیت D برای شناسایی ویروس HDV انجام می‌شود که فقط در افرادی که قبلا به هپاتیت B مبتلا شده‌اند می‌تواند فعال شود. این آزمایش معمولا در افرادی تجویز می‌شود که آزمایش هپاتیت B آن‌ها مثبت بوده و علائم شدیدتر یا غیرمعمولی از آسیب کبدی دارند.

تست‌های آنتی‌بادی ضد HDV (Anti-HDV) و تست‌های RNA HDV از روش‌های رایج برای تشخیص این ویروس هستند. تشخیص به‌موقع هپاتیت D می‌تواند به کنترل بهتر بیماری کمک کند و از پیشرفت آن به سمت نارسایی کبد یا سیروز جلوگیری کند.

پزشکان پیشنهادی

۴.۷ (۱۸۱۱ نظر)

دکتر علی اکبر سیاری

فوق تخصص گوارش و کبد کودکان

نوبت بگیرید

۴.۷ (۱۶۷۹ نظر)

دکتر سید محسن دهقانی

فوق تخصص گوارش و کبد کودکان

نوبت بگیرید

۴.۹ (۶۹۷ نظر)

دکتر داود ثنایی

تخصص بیماری های عفونی و گرمسیری

نوبت بگیرید

۴.۹ (۶۷۲ نظر)

دکتر بهناز دربان

فوق تخصص گوارش و کبد کودکان

نوبت بگیرید

۴.۷ (۶۸۸ نظر)

دکتر احد اشراقیان

فوق تخصص گوارش و کبد

نوبت بگیرید

۴.۸ (۶۶۳ نظر)

دکتر سید علا کاظمینی

فوق تخصص گوارش و کبد

نوبت بگیرید

آزمایش هپاتیت E

هپاتیت e معمولا از طریق آب یا غذای آلوده منتقل می‌شود و در مناطق با شرایط بهداشتی پایین‌تر شایع‌تر است. آزمایش هپاتیت E شامل بررسی آنتی‌بادی IgM و IgG علیه ویروس HEV است. IgM نشان‌دهنده عفونت فعال و اخیر است، در حالی که IgG نشانه‌ای از عفونت قبلی یا ایمنی است.

این تست در زنان باردار، افرادی با سیستم ایمنی ضعیف یا کسانی که به کشورهای با شیوع بالای هپاتیت E سفر کرده‌اند، اهمیت دارد. شناسایی سریع این ویروس می‌تواند به پیشگیری از عوارض خطرناک مانند نارسایی کبد کمک کند.

۳. سونوگرافی شکمی

سونوگرافی شکمی با استفاده از امواج فراصوت از اندام‌های درون شکم عکس‌برداری می‌کند. به ‌این ترتیب پزشک قادر است تصویر دقیق و نزدیکی از کبد و اندام‌های اطرافش را ببیند. در سونوگرافی موارد زیر نشان مشخص می‌شوند:

• مایعات شکمی
• آسیب کبدی یا بزرگ شدن کبد
• تومورهای کبدی
• ناهنجاری کیسه صفرا

گاهی لوزالعمده هم در تصاویر سونوگرافی دیده می‌شود. آزمایش سونوگرافی می‌تواند در شناسایی علت عملکرد نادرست کبد مؤثر باشد.

۴. بیوپسی کبد در آزمایش هپاتیت

بیوپسی کبد، یک شیوه تهاجمی است که در آن پزشک از بافت کبد نمونه‌برداری می‌کند. نمونه‌برداری کبد با استفاده از سوزن و بدون نیاز به جراحی انجام می‌شود. معمولا پزشک حین نمونه‌برداری بیوپسی از سونوگرافی برای مشخص کردن مسیر سوزن بیوپسی استفاده می‌کند.

با استفاده از بیوپسی، میزان تأثیر عفونت یا التهاب روی کبد بررسی و مشخص می‌شود. همچنین از سایر قسمت‌های کبد که به‌نظر غیرعادی هستند هم می‌توان نمونه‌برداری کرد.

می‌خوای نتیجه آزمایش هپاتیت رو بدونی؟

همین الان از دکتر گوارش و کبد مشاوره بگیر.

دکتر متخصص گوارش و کبد

تفسیر نتایج آزمایش هپاتیت

اگر نتیجه آزمایش هپاتیت منفی باشد، یعنی بیمار عفونت هپاتیتی ندارد. اما مثبت بودن جواب آزمایش یعنی فرد به عفونت هپاتیت A، هپاتیت B یا هپاتیت C مبتلا است. از این رو باید با تجویز و مشورت پزشک، آزمایش‌های بیشتری برای تشخیص و درمان انجام شود.

۱. تفسیر آزمایش هپاتیت A

آزمایش هپاتیت A معمولا با بررسی آنتی‌بادی IgM انجام می‌شود. اگر نتیجه IgM مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی عفونت فعال و جدید است. در این حالت، فرد باید استراحت کند و از تماس با دیگران خودداری کند تا ویروس منتقل نشود.

اگر IgG مثبت باشد و IgM منفی، به این معنا است که فرد قبلا به هپاتیت A مبتلا شده و اکنون ایمنی دارد. این وضعیت معمولا نیازی به درمان ندارد اما مشاوره با پزشک برای اطمینان توصیه می‌شود.

۲. تفسیر آزمایش هپاتیت B

آزمایشات اولیه برای تشخیص هپاتیت B آنتی‌بادی و آنتی‌ژن مربوط به HBV را اندازه گیری می‌کند. این آزمایش شامل چندین نشانگر است:

• HBsAg (آنتی‌ژن سطحی): اگر مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی عفونت فعال است.
• Anti-HBs (آنتی‌بادی سطحی): اگر مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی ایمنی به ویروس است، چه از طریق واکسیناسیون یا بهبود از عفونت قبلی.
• Anti-HBc (آنتی‌بادی هسته‌ای): اگر مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی تماس قبلی با ویروس است.

ترکیب این نتایج به پزشک کمک می‌کند تا وضعیت فعلی فرد را تشخیص دهد و تصمیم‌گیری مناسب را انجام دهد.

۳. تفسیر آزمایش هپاتیت C

آزمایش هپاتیت C معمولا با بررسی آنتی‌بادی HCV آغاز می‌شود. اگر این آنتی‌بادی مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی تماس قبلی با ویروس است. برای تأیید عفونت فعال، آزمایش RNA ویروس انجام می‌شود. اگر RNA مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی عفونت فعال است و نیاز به درمان دارد. اگر RNA منفی باشد، ممکن است فرد بهبود یافته باشد یا نتیجه‌ی مثبت آنتی‌بادی ناشی از تماس قبلی بدون عفونت فعلی باشد.

۴. تفسیر آزمایش هپاتیت D

هپاتیت D فقط در افرادی که به هپاتیت B مبتلا هستند، رخ می‌دهد. اگر آزمایش آنتی‌بادی HDV مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی تماس با ویروس D است. برای تأیید عفونت فعال، آزمایش RNA HDV انجام می‌شود. اگر RNA مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی عفونت فعال است و نیاز به درمان دارد.

۵. تفسیر آزمایش هپاتیت E

هپاتیت E معمولا با بررسی آنتی‌بادی IgM تشخیص داده می‌شود. اگر IgM مثبت باشد، نشان‌دهنده‌ی عفونت فعال است. در برخی موارد، به‌ویژه در افراد با سیستم ایمنی ضعیف، آزمایش RNA ویروس برای تأیید عفونت انجام می‌شود.

نماد هپاتیت در آزمایش خون

در آزمایش‌های خون، نمادهای مختلفی برای نشان دادن وضعیت هپاتیت استفاده می‌شود:

• HBsAg: آنتی‌ژن سطحی هپاتیت B
• Anti-HBs: آنتی‌بادی سطحی هپاتیت B
• Anti-HBc: آنتی‌بادی هسته‌ای هپاتیت B
• HCV Ab: آنتی‌بادی هپاتیت C
• HDV Ab: آنتی‌بادی هپاتیت D
• HEV IgM: آنتی‌بادی IgM هپاتیت E

این نمادها به پزشک کمک می‌کنند تا نوع و مرحله‌ی عفونت را تشخیص دهد.

بهترین زمان برای آزمایش هپاتیت کی است؟

در صورت مواجه با هر یک از موارد زیر بهتر است سریع‌تر برای انجام آزمایش هپاتیت اقدام کنید:

• اگر در کبد خود احساس ناراحتی می‌کنید
• اگر همسر یا شریک جنسی‌تان مبتلا به هپاتیت است
• جریان طبیعی خون شما از حالت عادی خارج شده است
• بدن‌تان دچار عفونت می‌شود
• احساس خستگی دائمی دارید
• اشتهای‌ شما بی‌دلیل کاهش یافته است
• رنگ پوست‌تان زرد شده است
• احساس خارش شدید دارید

موارد بالا صرفا نشانه‌های ابتلا به هپاتیت هستند و تنها پس از انجام آزمایش هپاتیت و مشاهده نتیجه آزمایش می‌توانید از ابتلا به انواع هپاتیت مطمئن شوید. اما با بروز هرکدام از این علائم بلافاصله به پزشک مراجعه کنید و آزمایش هپاتیت را انجام دهید.

برای تشخیص و درمان بیماری هپاتیت باید به متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید. در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص گوارش و فوق تخصص کبد در شهر خود آشنا شوید و به‌صورت اینترنتی برای دریافت نوبت اقدام کنید. علاوه‌بر‌این می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین و تلفنی دکترتو برای تفسیر نتیجه‌ی آزمایش هپاتیت خود استفاده کنید.

جواب آزمایش هپاتیت چقدر طول میکشد؟

مدت زمان دریافت نتایج آزمایش هپاتیت بسته به نوع آزمایش و امکانات آزمایشگاه متفاوت است. معمولا نتایج آزمایش‌های آنتی‌بادی ظرف ۱ تا ۳ روز آماده می‌شوند. آزمایش‌های PCR برای تشخیص RNA ویروس ممکن است ۳ تا ۵ روز طول بکشد. در برخی موارد خاص، ممکن است نتایج تا یک هفته زمان ببرد.

آزمایش هپاتیت چگونه است؟

آزمایش هپاتیت معمولا با نمونه‌گیری خون از ورید (سرخرگ) انجام می‌شود. این نمونه به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا آنتی‌بادی‌ها، آنتی‌ژن‌ها یا RNA ویروس بررسی شود. همچنین کیت‌های آزمایش خانگی برای هپاتیت C موجود است که نمونه‌گیری با سوزن کوچک از نوک انگشت انجام می‌شود. با این حال، برای دقت بیشتر، توصیه می‌شود آزمایش در مراکز معتبر انجام شود.

کیت تشخیص سریع هپاتیت (کیت خانگی آزمایش هپاتیت)

اگر به هر دلیلی امکان مراجعه به آزمایشگاه برای انجام آزمایش هپاتیت را ندارید، می‌توانید با استفاده از کیت خانگی آزمایش هپاتیت یا کیت تشخیص سریع هپاتیت در کوتاه‌ترین زمان ممکن، آزمایش هپاتیت را در خانه انجام دهید.

کار با کیت‌ تشخیص سریع هپاتیت ساده است و می‌توانید هر چند ماه یک‌بار آن را در خانه انجام دهید. مبنای تست در این کیت‌ها، اتصال آنتی‌بادی و آنتی‌ژن‌ها است. همچنین بهتر است نگران تداخل مصرف دارو با این آزمایش نباشید، چرا که داروهای مصرفی تأثیری روی جواب آزمایش نمی‌گذارد.

کیت آزمایش هپاتیت B و هپاتیت C برای افراد زیر قابل استفاده است:

• افرادی که در سالن‌های آرایش مشغول کار هستند مانند آرایشگرها و ناخن‌کارها
• تتوکارها
• معتادان مواد مخدر که در حال ترک هستند
• افراد بالای ۱۳ سال
• کسانی که روابط جنسی غیر امن دارند
• آن‌هایی که حجامت می‌کنند
• خانم‌هایی که قصد بارداری دارند

علائم هپاتیت را داری؟ برای تشخیص دقیق همین الان نوبت بگیر.

دکتر هپاتیت

هزینه آزمایش هپاتیت چقدر است؟

هزینه آزمایش‌های هپاتیت بسته به نوع آزمایش و مرکز درمانی متفاوت است. به‌طور کلی، هزینه‌ها از حدود ۲۰۰ هزار تومان برای آزمایش‌های ساده تا بیش از یک میلیون تومان برای آزمایش‌های تخصصی مانند PCR متغیر است. برخی بیمه‌های درمانی ممکن است بخشی از هزینه‌ها را پوشش دهند، به‌ویژه اگر آزمایش به توصیه پزشک انجام شده باشد. برای اطلاعات دقیق‌تر، بهتر است با مرکز درمانی یا بیمه‌ی خود تماس بگیرید.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

آزمایش‌های هپاتیت ابزارهای مهمی برای تشخیص و مدیریت بیماری‌های کبدی هستند. با توجه به تنوع ویروس‌ها و تفاوت در نحوه انتقال و شدت بیماری، انتخاب آزمایش مناسب اهمیت زیادی دارد. هر نوع هپاتیت از A تا E ویژگی‌های خاص خودشان را دارند و برای شناسایی آن‌ها از آزمایش‌های متفاوتی استفاده می‌شود؛ از بررسی آنتی‌بادی‌ها و آنتی‌ژن‌ها گرفته تا بررسی RNA ویروس با تکنیک PCR.

این آزمایش‌ها نه‌تنها مشخص می‌کنند فردی به هپاتیت فعال مبتلا هست یا نه، بلکه نشان می‌دهند آیا قبلا به بیماری مبتلا شده یا واکسینه شده است. همچنین برای تصمیم‌گیری در مورد نیاز به درمان یا پیگیری وضعیت بیماری، این اطلاعات بسیار کلیدی‌اند.

برای تفسیر آزمایش هپاتیت به فوق تخصص کبد مراجعه کنید. برای پیدا کردن بهترین فوق تخصص کبد می‌توانید به وب‌سایت دکترتو مراجعه کنید. در دکترتو بعد از پیدا کردن پزشک مود نظرتان می‌توانید یا چند کلیک به‌صورت اینترنتی نوبت بگیرید و یا از مشاوره آنلاین و مشاوره تلفنی با پزشکان استفاده کنید. همچنین می‌توانید آزمایش خود را در بخش آزمایشگاه‌های دکترتو ثبت کنید. نزدیک‌ترین آزمایشگاه را پیدا کرده یا برای آزمایش در محل اقدام کنید. پس از انجام آزمایش، جواب آن به‌صورت آنلاین برای شما ارسال می‌شود.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!