فهرست مطالب
کبد یکی از اندام‌های مهم بدن است که نقش کلیدی در پاک‌سازی سموم از خون، ذخیره ویتامین‌ها، تولید هورمون‌ها و انجام بسیاری از فرایندهای حیاتی دیگر ایفا می‌کند. اما زمانی که فرد به بیماری هپاتیت مبتلا می‌شود، این عملکردهای حیاتی مختل شده و مشکلات مختلفی برای سلامتی ایجاد می‌شوند. هپاتیت معمولا به اشکال مختلفی در بدن بروز می‌کند که یکی از آن‌ها هپاتیت غیر فعال است. اگر نگران ابتلای به این بیماری در خود شده‌اید بهتر است با یک متخصص کبد در این باره مشورت کنید. شما می‌توانید از سامانه نوبت دهی و مشاوره آنلاین دکترتو بدین منظور کمک بگیرید.
هپاتیت غیر فعال چیست؟
هپاتیت غیر فعال نوعی التهاب کبد است. التهاب به وضعیتی گفته می‌شود که در آن بافت‌های بدن به دلیل آسیب یا عفونت دچار ورم می‌شوند. این التهاب می‌تواند به کبد آسیب بزند و عملکرد آن را تحت تاثیر قرار دهد.
در حقیقت، این نوع هپاتیت، “غیرفعال” نامیده می‌شود؛ زیرا با وجود عامل بیماری در بدن به مدت ۶ ماه، آسیب جدی یا علائم شدیدی بروز نمی‌کند. علت این موضوع، ضعیف بودن فعالیت عامل بیماری‌زا است، به‌طوری‌که سیستم ایمنی بدن می‌تواند به خوبی آن را کنترل کند.
تفاوت هپاتیت غیر فعال با هپاتیت فعال
تفاوت اصلی میان هپاتیت فعال و غیرفعال در شدت التهاب و میزان آسیب وارد شده به کبد است. در نوع فعال، التهاب شدیدتر است و آسیب به بافت کبد تا حدی زیاد و قابل توجه است که علائم بیماری معمولا خیلی زود ظاهر می‌شوند.
در مقابل، در هپاتیت غیرفعال شدت التهاب و آسیب به کبد خفیف‌تر است. در این حالت، اگر چه عامل بیماری‌زا همچنان در بدن وجود دارد، اما فعالیت آن محدود و تحت کنترل سیستم ایمنی است.
علائم هپاتیت غیر فعال
در بسیاری از موارد، افراد بدون آن که بدانند به هپاتیت غیر فعال مبتلا هستند. به این خاطر که این نوع هپاتیت معمولا در مراحل اولیه علائم خاصی ایجاد نمی‌کند. در این شرایط، فرد ممکن است بدون احساس هیچ مشکل قابل توجهی در عملکرد کبد یا سایر اندام‌های بدن، به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهد. گاهی نیز به دلیل شباهت علائم هپاتیت با بیماری‌هایی مانند آنفولانزا، فرد متوجه ابتلا به این بیماری نمی‌شود. به‌طورکلی، شایع‌ترین علائم هپاتیت شامل موارد زیر هستند:
- کاهش اشتها
- احساس خستگی
- تب خفیف
- درد عضلانی یا مفصلی
- حالت تهوع و استفراغ
- درد در ناحیه شکم
برخی از افراد ممکن است علائم دیگری را نیز تجربه کنند، از جمله:
- ادرار تیره‌رنگ
- مدفوع روشن
- یرقان (زرد شدن پوست و ناحیه سفید چشم‌ها)
- احساس خارش
- تغییرات ذهنی مانند گیجی شدید یا کما
- خونریزی داخلی در بدن
فکر می‌کنی علائم هپاتیت غیر فعال داری؟
تا دیر نشده نوبت بگیر.
علل هپاتیت غیر فعال
هپاتیت غیرفعال یک وضعیت پیچیده است که می‌تواند به دلایل مختلفی بروز پیدا کند. در واقع، این نوع هپاتیت ممکن است به‌واسطه عواملی چون بیماری‌های زمینه‌ای، عفونت‌های ویروسی، و مشکلات متابولیکی در بدن ایجاد شود. هنگامی که سیستم ایمنی بدن به طور مؤثر قادر به مقابله با ویروس‌ها یا مشکلات کبدی نیست، هپاتیت غیرفعال شکل می‌گیرد. این نوع هپاتیت معمولاً به شکل مزمن باقی می‌ماند و در طول زمان ممکن است منجر به آسیب‌های کبدی جدی شود. از آنجا که علائم هپاتیت غیرفعال در بیشتر مواقع مشهود نیستند، تشخیص و درمان به موقع آن اهمیت زیادی دارد. در جدول زیر می‌توانید مهم‌ترین علل بروز هپاتیت غیرفعال را مشاهده کنید.
| علت | شرح |
|---|---|
| هپاتیت ویروسی | شایع‌ترین نوع هپاتیت است که از طریق چند نوع ویروس مختلف ایجاد می‌شود. ویروس‌های هپاتیت A، B، C، D و E عامل این بیماری هستند که در میان آن‌ها، نوع A، B و C شیوع بیشتری دارند. |
| هپاتیت الکلی | در اثر مصرف زیاد از حد الکل ایجاد می‌شود و در درازمدت به بافت کبد آسیب می‌رساند. |
| هپاتیت سمی | زمانی رخ می‌دهد که در اثر تماس با برخی از سموم، مواد شیمیایی، داروها یا مکمل‌ها، کبد دچار آسیب شود. |
| هپاتیت خودایمنی | نیز نوعی مزمن از هپاتیت در نظر گرفته می‌شود که در آن، سیستم ایمنی بدن به اشتباه سلول‌های کبدی را مورد حمله قرار می‌دهد. علت دقیق این نوع هپاتیت هنوز مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی و محیطی ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند. |
انواع هپاتیت غیر فعال
هپاتیت غیر فعال می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد که هر کدام ویژگی‌ها، دلایل و پیامدهای خاص خود را دارند. درست است که این هپاتیت‌ها معمولا با فعالیت محدود و کنترل شده‌ای همراه هستند، اما آشنایی با آن‌ها همچنان از اهمیت زیادی برخوردار است. در ادامه، به دو نوع شایع‌تر آن یعنی هپاتیت B غیرفعال و هپاتیت C غیرفعال می‌پردازیم:
۱. هپاتیت B غیر فعال
هپاتیت B غیر فعال نوعی عفونت ویروسی است که توسط ویروس هپاتیت B ایجاد می‌شود و عمدتا از طریق تماس با خون و سایر مایعات بدن فرد آلوده منتقل می‌شود. راه‌های شایع انتقال این ویروس شامل موارد زیر هستند:
- برقراری رابطه جنسی بدون استفاده از روش‌های محافظتی (مانند کاندوم)
- استفاده از سرنگ یا سوزن مشترک با فرد آلوده، یا ورود تصادفی تجهیزات پزشکی آلوده به پوست
- انجام خال‌کوبی یا پیرسینگ با تجهیزات غیراسترسی
- استفاده مشترک از وسایل شخصی مانند مسواک یا تیغ اصلاح
- شیردهی توسط مادر مبتلا به ویروس
- انتقال از مادر آلوده به نوزاد در زمان تولد
در اکثر موارد، بیماران طی شش ماه به طور کامل از این بیماری بهبود می‌یابند. با این حال، در برخی موارد ممکن است عفونت به شکل مزمن ادامه پیدا کند و منجر به آسیب‌های جدی کبدی شود.
متن انگلیسی:
healthline
The Centers for Disease Control and Prevention (CDC) estimates that around 826,000 people are living with chronic hepatitis B in the United States and around 257 million people worldwide.
ترجمه متن:
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) تخمین زده که حدود ۸۲۶,۰۰۰ نفر در ایالات متحده آمریکا و حدود ۲۵۷ میلیون نفر در سرتاسر جهان به هپاتیت B مبتلا هستند.
۲. هپاتیت C غیر فعال
هپاتیت C غیر فعال نوعی بیماری ویروسی است که از طریق ویروس هپاتیت C ایجاد می‌شود. اصلی‌ترین راه انتقال این نوع هپاتیت، از طریق تماس مستقیم با خون فرد آلوده است. برخلاف هپاتیت B، احتمال انتقال این ویروس از طریق مایعات بدن مانند مایع منی بسیار پایین است. با این حال، در برخی شرایط خاص و نادر (خصوصا زمانی که روابط جنسی منجر به خونریزی می‌شوند) امکان انتقال این بیماری از طریق مایعات بدن وجود دارد.
هپاتیت C غیر فعال معمولا علائم قابل‌توجهی ایجاد نمی‌کند و در برخی موارد بیماران تنها علائمی شبیه آنفولانزا را تجربه می‌کنند. به همین دلیل، بسیاری از افراد از ابتلای خود به این بیماری بی‌خبر هستند.
به طور تقریبی ۱ نفر از هر ۴ فرد مبتلا، قادر است که از این ویروس رهایی پیدا کند. اما در سایر موارد، ویروس برای سال‌های طولانی به صورت مزمن در بدن باقی می‌ماند و به‌مرورزمان باعث آسیب کبدی می‌شود.
عوارض هپاتیت غیر فعال
هپاتیت غیرفعال، اگر چه ممکن است در ابتدا بدون علائم و بی‌خطر به نظر برسد، اما در صورت عدم پیگیری و کنترل، می‌تواند زمینه را برای بروز عوارض جدی زیر فراهم کند:
۱. سیروز کبدی
سیروز کبدی یکی از عوارض خطرناک هپاتیت مزمن است که به دلیل تشکیل بافت اسکار (زخم) در کبد ایجاد می‌شود. این اسکارها زمانی ایجاد می‌شوند که کبد سعی می‌کند آسیب‌های ناشی از بیماری را ترمیم کند.
۲. سرطان کبد
شایع‌ترین نوع سرطان کبد، کارسینوم هپاتوسلولار (HCC) است. مطالعات نشان داده‌اند که حدود نیمی از موارد HCC ناشی از سیروز کبدی هستند که این سیروز اغلب در نتیجه عفونت با ویروس‌های هپاتیت B یا C ایجاد می‌شود.
۳. نارسایی کبد
نارسایی کبد زمانی رخ می‌دهد که کبد از کار می‌افتد یا به درستی کار نمی‌کند. این وضعیت ممکن است در اثر هپاتیت ویروسی حاد یا پیشرفت سیروز به وجود آید. نارسایی کبد می‌تواند با عوارض زیر همراه باشد:
- اختلال در انعقاد خون
- تجمع مایع در شکم (آسیت)
- افزایش فشار خون در ورید پورت (فشار خون پورتال)
- نارسایی کلیه
- انسفالوپاتی کبدی که با علائمی همچون خستگی، اختلال در حافظه و کاهش توانایی‌های ذهنی همراه است.
- مرگ
علائم غیرعادی داری که فکر می‌کنی بخاطر عوارض هپاتیته؟ مشاوره بگیر.
تشخیص هپاتیت غیر فعال
هپاتیت غیر فعال معمولا بدون علامت است و بسیاری از افراد زمانی متوجه ابتلا به این بیماری می‌شوند که به دلایلی مانند معاینات دوره‌ای یا بررسی سایر بیماری‌ها، آزمایش می‌دهند. در این شرایط، برای تشخیص دقیق هپاتیت غیر فعال، پزشکان معمولا از یک یا چند آزمایش هپاتیت زیر استفاده می‌کنند:
- معاینه فیزیکی که در طول آن، پزشک به آرامی روی شکم شما فشار وارد می‌کند تا هر گونه درد یا حساسیت به لمس را بررسی کند. همچنین علائمی نظیر وجود زردی در چشم‌ها یا پوست نیز مورد بررسی قرار می‌گیرند.
- آزمایش خون برای بررسی آنزیم‌های کبدی انجام می‌شود که در صورت آسیب یا عفونت کبد افزایش پیدا می‌کنند. همچنین از این آزمایش برای شناسایی هر یک از پنج نوع ویروس عامل هپاتیت نیز استفاده می‌شود.
- سونوگرافی از کبد به شناسایی هر گونه تغییر در بافت یا ساختار کبد کمک می‌کند.
- برای تعیین میزان دقیق آسیب به کبد یا در شرایطی که سایر آزمایش‌ها اطلاعات کافی را فراهم نکرده باشند، پزشک نمونه‌برداری (بیوپسی) از کبد را توصیه می‌کند.
تأثیر هپاتیت غیر فعال بر کبد
در هپاتیت غیرفعال، ویروس عامل بیماری در بدن وجود دارد؛ اما فعالیت کم و کنترل شده‌ای دارد. با این حال، گاهی این ویروس به صورت خاموش و تدریجی به بافت و عملکرد کبد آسیب وارد می‌کند و در بلندمدت باعث بروز عوارض متعددی می‌شود.
در برخی موارد نیز ممکن است ویروس فعال شود و روند پیشرفت بیماری با سرعت بالایی آغاز گردد. به همین دلیل، افراد مبتلا به هپاتیت غیر فعال باید تحت نظر پزشک باشند تا در صورت فعال شدن بیماری، اقدامات درمانی لازم برای آن‌ها انجام شود.
درمان هپاتیت غیر فعال
از آنجایی که عوامل مختلفی در بروز هپاتیت نقش دارند، درمان بسته به نوع هپاتیت می‌تواند متفاوت باشد. به‌طورکلی، درمان این بیماری می‌تواند شامل استفاده از رویکردهای زیر باشد:
- تغییر سبک زندگی و اقداماتی مانند پرهیز از مصرف الکل، مصرف میوه‌ها و سبزیجات متنوع، و استراحت بیشتر می‌تواند به کاهش علائم هپاتیت A و هپاتیت B کمک کند.
- داروهای ضد ویروس نیز برای درمان هپاتیت B به کار می‌روند. این داروها بیماری را درمان نمی‌کنند، اما می‌توانند خطر انتقال ویروس به دیگران و احتمال بروز عوارض بیماری را کاهش دهند. معمولا بیمار باید تا آخر عمر خود این داروها را مصرف کند.
- ضد ویروس‌های دارای عملکرد مستقیم (DDA) نیز می‌توانند برای درمان هپاتیت C استفاده شوند. این داروها پروتئین‌هایی که ویروس از آن‌ها برای آلوده‌کردن سلول‌ها استفاده می‌کند را هدف قرار می‌دهند.
- در صورتی که هپاتیت B مزمن منجر به نارسایی کبد شود، ممکن است به پیوند کبد نیاز باشد.
پیشگیری از پیشرفت هپاتیت غیر فعال
نسبت به نوع هپاتیت غیرفعال، راه‌های مختلفی برای پیشگیری یا کاهش خطر ابتلا به این بیماری وجود دارد. در ادامه به مهم‌ترین روش‌های پیشگیری اشاره می‌کنیم:
- هپاتیت A و B از طریق واکسن قابل پیشگیری هستند. واکسن‌ها معمولا در چند دوز تزریق می‌شوند تا ایمنی کافی را برای بدن فراهم کنند.
- رعایت بهداشت فردی را جدی بگیرید و از تماس با خون یا مایعات بدن افراد مشکوک به بیماری جلوگیری کنید. همچنین هنگام رابطه جنسی از لوازم محافظتی برای کاهش خطر انتقال بیماری استفاده کنید.
- برای پیشگیری از هپاتیت الکلی نیز باید از مصرف زیاد از حد الکل بپرهیزید.
- هپاتیت خودایمنی قابل پیشگیری نیست، زیرا به دلیل اختلال در سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌شود و خارج از کنترل ما رخ می‌دهد.
متن انگلیسی:
hopkinsmedicine
There are no vaccines against hepatitis types C, D and E.
ترجمه متن:
هیچ واکسنی برای هپاتیت نوع C ،D و E وجود ندارد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
هپاتیت غیر فعال یکی از انواع هپاتیت است که در ابتدا می‌تواند بدون علائم مشخصی ظاهر شود. این بیماری اگر چه ممکن است بی‌خطر به نظر برسد؛ اما به پیگیری و درمان نیاز دارد. به همین خاطر در صورت تجربه علائمی نظیر کاهش اشتها، زرد شدن رنگ پوست و چشم‌ها، خستگی بی‌دلیل و مفرط، دردهای عضلانی و غیره، بهتر است هر چه سریع‌تر به یک متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید. این متخصصان با کمک روش‌های تشخیصی و مداخله به موقع، از بروز عوارضی نظیر سیروز کبدی، سرطان کبد و نارسایی کبدی جلوگیری کرده و به حفظ سلامتی شما کمک می‌کنند. اما اگر به پزشک دسترسی ندارید نگران نباشید چرا که می‌توانید از سامانه مشاوره آنلاین دکترتو بدین منظور کمک بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!