عفونت معده را جدی بگیرید | نشانه‌ هایی که نباید نادیده گرفت

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

عفونت معده یک بیماری گوارشی است که به‌دلیل فعالیت میکروب‌های بیماری‌زا در معده ایجاد می‌شود. این عفونت می‌تواند علائمی چون درد، اسهال، استفراغ و مشکلات گوارشی دیگر را به همراه داشته‌باشد. اما این بیماری در چه افرادی بروز می‌کند و چه دلیل دارد؟ در ادامه این مطلب از مجله سلامت دکترتو همراه ما باشید. در صورتی که به علائم عفونی شدن معده مبتلا هستید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو برای تعیین وقت حضوری یا مشاوره آنلاین و تلفنی با متخصصان گوارش اقدام کنید.

عفونت معده چیست؟

عفونت معده یکی از بیماری‌های رایج دستگاه گوارش است که معمولا با علائمی مانند معده درد، اسهال و استفراغ همراه است و گاهی به آن “آنفولانزای معده” هم گفته می‌شود. این عفونت ممکن است ناشی از ویروس یا باکتری باشد و به‌طور کلی گاستروانتریت نامیده می‌شود. میکروب‌های عامل این بیماری می‌توانند باعث اسهال آبکی، گرفتگی شکم و استفراغ شوند.

عفونت‌های میکروبی معده معمولا به‌دلیل تماس با فرد آلوده یا مصرف غذای آلوده ایجاد می‌شوند. این بیماری برای نوزادان، سالمندان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف خطرناک است و در موارد شدید ممکن است کشنده باشد. اگرچه ویروس‌ها عامل اصلی این نوع عفونت‌ها هستند، باکتری‌ها نیز می‌توانند عامل عفونت دستگاه گوارش باشند.

علائم	علل	درمان
اسهال آبکی	ویروس‌ها (نوروویروس، روتاویروس)	استراحت، مصرف مایعات فراوان
استفراغ	باکتری‌ها (ای.کولای، سالمونلا)	داروهای ضد تهوع و ضد اسهال
درد شکم	آب و غذای آلوده	مصرف آنتی‌بیوتیک (در صورت نیاز)
تب خفیف	انگل‌ها (ژیاردیا)	مراجعه به پزشک برای درمان‌های ویژه
ضعف و سرگیجه	عدم رعایت بهداشت فردی یا محیطی	رعایت بهداشت

ویروس یا میکروب معده چیست؟

ویروس یا میکروب معده به موجودات میکروسکوپی گفته می‌شود که با ورود به دستگاه گوارش، باعث ایجاد التهاب و عفونت می‌شوند. ویروس‌هایی مانند نوروویروس و روتاویروس از شایع‌ترین عوامل عفونت ویروسی معده هستند. باکتری‌هایی مثل ای.کولای و سالمونلا نیز می‌توانند معده را آلوده کنند.

تفاوت میکروب معده با عفونت معده

میکروب معده معمولا به عفونت مزمن ناشی از باکتری هلیکوباکتر پیلوری گفته می‌شود که می‌تواند باعث زخم معده یا سرطان معده شود. اما عفونت معده بیشتر به التهاب حاد ناشی از ویروس، باکتری یا انگل اشاره دارد که معمولا به صورت ناگهانی بروز می‌کند و با درمان کوتاه‌مدت بهبود می‌یابد.

ویژگی	میکروب معده	عفونت معده
عامل ایجاد کننده	باکتری هلیکوباکتر پیلوری	ویروس، باکتری یا انگل
نوع بیماری	مزمن	حاد
علائم	درد معده، نفخ، سوءهاضمه	اسهال، استفراغ، درد شکم
درمان	آنتی‌بیوتیک + داروی معده	استراحت + درمان حمایتی

انواع عفونت معده

عفونت معده بر اساس عامل ایجادکننده به چند نوع تقسیم می‌شود:

• عفونت ویروسی معده: شایع‌ترین نوع، معمولا با نوروویروس یا روتاویروس ایجاد می‌شود.
• عفونت باکتریایی معده: ناشی از باکتری‌هایی مثل سالمونلا یا ای.کولای است.
• عفونت انگلی معده: نادرتر است و انگل‌هایی مانند ژیاردیا می‌توانند باعث آن شوند. هر نوع عفونت نیازمند روش درمان متفاوتی است.

متن انگلیسی:
Gastrointestinal infections (GIs) can be caused by bacteria, viruses, and parasites.
ترجمه فارسی:
عفونت‌های معده و روده توسط باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌ها ایجاد می‌شوند.

به نقل از سایت healthline

علائم عفونت معده چیست؟

عفونت معده با علائمی مانند درد و گرفتگی شکم، اسهال آبکی، استفراغ، تهوع، تب خفیف و گاهی از دست‌دادن اشتها همراه است. در برخی افراد، ممکن است ضعف و سرگیجه نیز دیده شود. شدت علائم بستگی به عامل عفونت دارد و در کودکان و سالمندان می‌تواند شدیدتر باشد.

علائم عفونت معده ممکن است ظرف ۱ تا ۳ روز پس از عفونت ظاهر شوند. این علائم می‌توانند شدید یا خفیف باشند. در بیشتر موارد علائم یک تا دو روز طول می‌کشد. اما گاهی ممکن است تا ۱۰ روز ادامه یابد. علائم عفونت ویروسی و باکتریایی معده بسیار شبیه به هم هستند. به همین دلیل تشخیص آن‌ها از هم مشکل است.

علت عفونت معده چیست؟

علت عفونت شدید معده در بیشتر موارد خوردن غذا یا آب آلوده است. اگر وسایل، حوله یا غذای خود را با فرد آلوده به اشتراک بگذارید، احتمالا دچار عفونت میکروبی معده و روده می‌شوید. همانطور که گفتیم عامل عفونت معده و روده عموما یک ویروس است. ویروس‌هایی که می‌توانند باعث عفونت معده و شوند، عبارت‌اند از:

• نوروویروس‌ها: شایع‌ترین علت عفونت‌های ناشی از غذا در سراسر جهان در کودکان و بزرگسالان است.
• روتاویروس‌ها: معمولا وقتی کودکان انگشت خود یا سایر اشیاء آلوده به روتاویروس را در دهان خود قرار می‌دهند، به میکروب معده مبتلا می‌شوند. این عفونت در نوزادان و کودکان خردسال شدیدتر است.

در برخی کشورها خوردن صدف‌های خام و نپخته رواج دارد. این صدف‌ها یکی از عوامل ایجاد عفونت میکروبی معده هستند. آب آشامیدنی آلوده هم باعث اسهال ویروسی می‌شود. در بسیاری از موارد میکروب از طریق مدفوع-دهانی منتقل می‌شود. یعنی فرد مبتلا به ویروس پس از استفاده از توالت دست‌های خود را نمی‌شوید.

علت عفونت معده در کودکان

در کودکان، عفونت معده معمولا به‌دلیل تماس با ویروس‌ها یا مصرف آب و غذای آلوده ایجاد می‌شود. حضور در محیط‌های عمومی مانند مهدکودک، دست زدن به اشیاء آلوده یا رعایت نکردن بهداشت دست‌ها می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد. سیستم ایمنی ضعیف‌تر کودکان، آن‌ها را آسیب‌پذیرتر می‌کند.

علت میکروب معده در بزرگسالان

در بزرگسالان، میکروب معده بیشتر از طریق مصرف آب یا غذای آلوده، تماس با افراد بیمار یا عدم رعایت بهداشت دهان و غذا منتقل می‌شود. همچنین، مصرف غذاهای نپخته یا آلوده و سفر به مناطق با بهداشت پایین از عوامل مهم ابتلا به میکروب معده در بزرگسالان هستند.

آیا شما هم دچار علائم عفونت معده شدید؟

برای تشخیص دقیق، از متخصص گوارش کمک بگیرید!

دکتر گوارش و کبد

علت بوجود آمدن میکروب معده

هرچند در بیشتر مواقع میکروب معده به دلیل وجود ویروس‌ها ایجاد می‌شود اما گاهی ممکن است باکتری‌ها هم این عفونت را ایجاد کنند. نام باکتری ایجادکننده عفونت معده سالمونلا، ای کولای و باکتری کامپیلوباکتر است.

سالمونلا و کامپیلوباکتر شایع‌ترین علت ایجاد عفونت میکروبی معده هستند و معمولا توسط طیور، تخم‌مرغ یا آب مرغ نپخته پخش می‌شوند. سالمونلا همچنین می‌تواند از طریق خزندگان، حیوانات خانگی یا طیور زنده هم منتقل شود.

باکتری دیگری به نام شیگلا هم وجود دارد که اغلب در مراکز مراقبت روزانه منتقل می‌شوند. این بیماری معمولا فردبه‌فرد سرایت کرده و منابع رایج عفونت غذای آلوده و آب آشامیدنی است.

چه کسانی بیشتر در خطر عفونت میکروبی معده و روده قرار دارند؟

عفونت معده و روده در سراسر جهان ایجاد می‌شود و تمامی افراد با سنین مختلف و از نژادهای گوناگون را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اما کودکان، به‌ویژه در مراکز مراقبت از کودکان و مدارس ابتدایی، در برابر میکروب معده آسیب‌پذیر هستند. زیرا سیستم ایمنی بدن کودک هنوز بالغ نشده است.

همچنین عملکرد سیستم ایمنی بزرگسالان در سنین بالا خود را تا حدودی ضعیف می‌شود. افراد مسن در خانه‌های سالمندان بیشتر در معرض عفونت هستند زیرا این افراد سیستم ایمنی ضعیفی داشته و به خاطر زندگی در فضای مشترک در تماس نزدیک با افراد آلوده قرار دارند.

از طرفی هرجایی که گروهی از افراد کنار هم جمع شوند، مثلا دانشجویان و افراد ساکن خوابگاه، می‌تواند محیطی برای انتقال عفونت معده و روده باشد. همچنین برخی افراد به دلایل مختلفی مثل شیمی‌درمانی یا بیماری‌های دیگر سیستم ایمنی ضعیفی داشته و مقاومت آن‌ها در برابر عفونت معده پایین است.

تشخیص عفونت معده – چگونه بفهمیم معده عفونت دارد؟

میکروب‌هایی مانند روتاویروس و نوروویروس از طریق آزمایش میکروب معده مانند آزمایش مدفوع قابل تشخیص هستند. اما برای تشخیص ویروس‌های دیگر آزمایشی وجود ندارد. در برخی موارد متخصص برای عفونت باکتریایی یا انگلی آزمایش مدفوع را توصیه می‌کند.

در صورتیکه بزرگسال هستید و بیش از ۲ روز است که به استفراغ دچار شده‌اید، باید به عفونت معده شک کنید. همچنین هر یک از علائم زیر، نیازمند مراجعه فوری به دکتر گوارش است:

• در استفراغ شما خون دیده می‌شود.
• علائم کم‌آبی شامل تشنگی زیاد، خشکی دهان، ادرار زردرنگ و غلیظ یا بدون ادرار، ضعف شدید و سرگیجه یا سبکی سر است.
• از طریق روده خون دفع می‌کنید.
• تب بالای ۴۰ درجه سانتی‌گراد دارید.

دررابطه‌با عفونت معده کودکان و نوزادان باید با احتیاط بیشتری به علائم دقت کرد. اگر فرزند شما دچار یکی از علائم زیر است، باید فورا به پزشک مراجعه کنید:

• تب بالای ۳۸/۹ درجه سانتی‌گراد دارد.
• به نظر می‌رسد بی‌حال یا بسیار تحریک‌پذیر است.
• احساس ناراحتی یا درد شدید دارد.
• دچار اسهال خونی می‌شود.
• دچار کم‌آبی است. علائم کم‌آبی بدن نوزادان و کودکان باید با شرایط طبیعی آن‌ها مقایسه شود. اگر میزان نوشیدن آب و دفع ادرار شبیه به قبل نبود، باید به پزشک مراجعه کنید.

اگر نوزاد شما دچار یکی از علائم زیر بود، باید تحت مراقبت پزشکی قرار بگیرد:

• استفراغی که بیش از چند ساعت طول می‌کشد.
• حدود ۶ ساعت است که پوشک او مرطوب نشده است.
• دارای مدفوع خونی یا اسهال شدید است.
• دهان نوزاد خشک است یا هنگام گریه اشک ندارد.
• به طور غیرمعمول خواب‌آلود یا بی‌پاسخ است.

درمان عفونت معده چیست؟

درمان عفونت معده به عامل ایجادکننده‌ی آن بستگی دارد. اگر عفونت معده با ویروس ایجاد شده باشد، معمولا درمان‌های علامتی و حمایتی انجام می‌شوند تا عفونت به خودی خود درمان شود. اما اگر عفونت معده ناشی از باکتری، مثلا باکتری هلیکوباکترپیلوری باشد، برای درمان آن از آنتی بیوتیک‌ها کمک گرفته می‌شود.

به‌هیچ‌وجه آنتی‌بیوتیک بدون تجویز پزشک نباید مصرف شود. معمولا در عفونت‌های شدید از این نوع داروها در دوزهای پایین استفاده می‌شود. زیرا استفاده بیش از حد از آنتی‌بیوتیک می‌تواند گونه‌های باکتری مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک را ایجاد کنند.

بهترین راه درمان عفونت معده چیست؟ بهترین متخصص را پیدا کن.

دکتر عفونت معده

عوارض عفونت معده؛ آیا عفونت معده خطرناک است؟

مهم‌ترین عارضه ایجاد میکروب روده کم‌آبی بدن است. با وجود این بیماری آب، املاح ضروری و مواد معدنی بدن کاهش می‌یابند. اگر شخص بیمار به‌اندازه کافی مایعات مصرف کند، مایعاتی که در اثر اسهال و استفراغ ازدست‌رفته است، جبران می‌شود. در این صورت کم‌آبی بدن مشکلی ایجاد نمی‌کند.

نوزادان، افراد مسن و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف در صورت ازدست‌دادن مایعات، شدیدا دچار کم‌آبی می‌شوند. در این حالت جبران مایعات ازدست‌رفته سخت است. در برخی از این افراد ممکن است، مایعات به‌صورت داخل وریدی جایگزین شوند.

به طور کلی رایج‌ترین عوارض عفونت معده شامل موارد زیر هستند:

• کم‌آبی بدن
• ضعف و بی‌حالی شدید
• کاهش وزن ناگهانی
• سوءتغذیه
• اختلال در الکترولیت‌های بدن
• آسیب به کلیه‌ها (در موارد شدید)
• تشدید بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت
• در موارد نادر، خطر مرگ به دلیل کم‌آبی شدید در نوزادان و سالمندان

برای پیشگیری از عفونت معده چه کنیم؟

در هر بیماری بهترین راه، جلوگیری از ابتلا به آن است. خوشبختانه عفونت معده قابل پیشگیری است و با رعایت چند نکته‌ی مهم و ساده می‌توانید از ابتلا به این بیماری گوارشی نجات پیدا کنید. برای اینکه دچار عفونت روده و معده نشوید، بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:

• فرزند خود را واکسینه کنید. در مورد واکسن ضد گاستروانتریت ناشی از روتاویروس از پزشک خود سؤال کنید. معمولا این واکسن در اولین سال زندگی کودک تزریق می‌شود و در پیشگیری از علائم شدید این بیماری مؤثر است.
• دستان خود را کامل بشویید. مطمئن شوید، فرزندانتان هم دست‌های خود را خوب می‌شویند. به‌خصوص بعد از استفاده از توالت شستن دست‌ها به طور صحیح ضروری است. بهتر است از آب گرم و صابون استفاده کرده و به مدت ۲۰ ثانیه دست‌ها را به هم بمالید.
• از وسایل شخصی جداگانه در محیط خانه استفاده کنید. از به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی مانند حوله یا خوردن غذا و آب آشامیدنی به‌صورت مشترک خودداری کنید.
• فاصله خود را حفظ کنید. اگر در اطرافیان شخصی دچار عفونت میکروبی معده است، از تماس نزدیک با او خودداری کنید.

همچنین، در هنگام سفر هم به نکات بهداشتی دقت کنید. فقط از آب درون بطری استفاده کنید. سعی کنید، تکه‌های یخ نخرید. زیرا ممکن است از آب آلوده تهیه شده باشد. در رستوران‌های بین‌راهی غذای خام، سبزیجات و سالاد سفارش ندهید و از خوردن گوشت و ماهی نپخته خودداری کنید.

پزشکان پیشنهادی

۴.۷ (۱۸۱۱ نظر)

دکتر علی اکبر سیاری

فوق تخصص گوارش و کبد کودکان

نوبت بگیرید

۴.۷ (۱۶۷۹ نظر)

دکتر سید محسن دهقانی

فوق تخصص گوارش و کبد کودکان

نوبت بگیرید

۴.۷ (۱۱۶۷ نظر)

دکتر مرتضی آقاجان پورپاشا

فوق تخصص گوارش و کبد

نوبت بگیرید

۴.۳ (۷۸۴ نظر)

دکتر محمد تلک آبادی

فوق تخصص گوارش و کبد

نوبت بگیرید

۴.۹ (۶۷۲ نظر)

دکتر بهناز دربان

فوق تخصص گوارش و کبد کودکان

نوبت بگیرید

۴.۶ (۶۸۴ نظر)

دکتر فرزین خوروش

تخصص بیماری های عفونی و گرمسیری

نوبت بگیرید

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

عفونت معده یکی از بیماری‌های شایع اما قابل پیشگیری دستگاه گوارش است. شناخت علائم اولیه، رعایت بهداشت فردی و مصرف آب و غذای سالم، مهم‌ترین اقدامات برای جلوگیری از ابتلا هستند. در صورت بروز علائم شدید یا طولانی‌مدت، مشاوره با پزشک ضروری است تا درمان مناسب آغاز شود و از عوارض احتمالی جلوگیری شود.

برای پیداکردن و رزرو نوبت پزشک گوارش یا دکتر داخلی برای درمان عفونت معده می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین یا تلفنی هم وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!