فهرست مطالب
زخم معده یا زخم پپتیک به زخمهای باز در پوشش داخلی معده یا ابتدای روده کوچک (اثنیعشر) گفته میشود. این زخمها میتوانند به دلایل مختلفی از جمله عفونت باکتریایی یا مصرف طولانیمدت داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) به وجود بیایند. تشخیص و درمان بهموقع این بیماری اهمیت زیادی دارد زیرا میتواند باعث عوارض جدیتر و درد شدید معده شود. اگر علائمی مانند درد مداوم معده، سوزش سر دل یا تهوع دارید، حتما برای ارزیابی و درمان به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید. با دکترتو نیازی به مراجعه حضوری برای گرفتن نوبت نیست. میتوانید پزشک خود را انتخاب کنید و نوبت حضوری، آنلاین یا تلفنی دریافت کنید.
زخم معده چیست؟
زخم معده به زخمهایی گفته میشود که در پوشش داخلی معده یا ابتدای روده کوچک ایجاد میشوند. این زخمها زمانی ایجاد میشوند که تعادل بین اسید معده و عوامل محافظتی مخاطی به هم میخورد. عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) و مصرف طولانیمدت NSAIDs از عوامل اصلی ایجاد زخم معده هستند. این بیماری در بزرگسالان شایعتر است و افرادی که سیگار میکشند یا الکل مصرف میکنند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
علائم زخم معده | درمان زخم معده | عوارض زخم معده |
---|---|---|
دفع خون روشن در استفراغ | درمان گیاهی | خونریزی داخلی |
کاهش وزن بدون دلیل | جراحی | کم خونی |
استفراغ | مهارکنندههای پمپ پروتون | ایجاد سوراخ در دیواره معده |
از دستدادن اشتها | مسدودکنندههای اسید | انسداد دستگاه گوارش |
حالت تهوع | آنتیبیوتیکها | سرطان معده |
سوءهاضمه | پروبیوتیکها | خونریزی معده |
انواع زخم معده کدامند؟
زخمهای گوارشی یا اولسر پپتیک به ۲ نوع اصلی تقسیم میشوند:
- زخم معده (Gastric ulcer): زخمی است که در پوشش داخلی معده ایجاد میشود.
- زخم اثنیعشر (Duodenal ulcer): زخمی باز است که در ابتدای روده کوچک (اثنیعشر یا دوازدهه) ایجاد میشود.
زخم آنتروم معده چیست؟
آنتروم معده بخش انتهایی معده، نزدیک به پیلور (دریچه اتصال به روده کوچک) است. زخم آنتروم به زخمی گفته میشود که در این ناحیه ایجاد شده باشد. علامت اصلی آن معمولا درد یا سوزش در بخش بالایی شکم است.

آنتروم معده خطرناک است؟
خود آنتروم معده خطرناک نیست زیرا بخشی طبیعی از معده است. اما بیماریهایی مانند گاستریت یا زخم در این ناحیه، میتوانند باعث درد، التهاب یا عوارضی مانند خونریزی شوند که نیاز به بررسی و درمان پزشکی دارند.
زخم معده خوش خیم چیست؟
زخمهای خوشخیم معده با شکلهای صاف و منظم، پایههای یکنواخت، لبههای کاملا مشخص و چینهایی که به سمت زخم مخروطی شده و همگرا هستند، مشخص میشوند. این زخمها سرطانی نیستند.

زخم معده بدخیم چیست؟
عارضه زخم معده بدخیم به زخمهایی گفته میشود که به دلیل سرطان معده ایجاد میشوند یا به سمت بدخیمی پیشرفت میکنند. این زخمها معمولا به درمانهای معمول پاسخ نمیدهند و ممکن است با علائمی مانند کاهش وزن غیرقابل توضیح، استفراغ خونی یا مدفوع تیره همراه باشند. تشخیص دقیق زخم معده بدخیم از طریق آندوسکوپی و نمونهبرداری از بافت معده انجام میشود.
زخم معده عصبی
اصطلاح زخم معده عصبی به زخمهایی اشاره دارد که به خاطر استرسهای روانی و فشارهای عصبی ایجاد یا تشدید میشوند. اگرچه استرس بهتنهایی باعث زخم معده نمیشود اما میتواند علائم آن را بدتر کند و روند بهبود را کُند کند. مدیریت استرس از طریق تکنیکهای آرامسازی، ورزش منظم و مشاوره با روانشناس میتواند در بهبود علائم مؤثر باشد.

زخم معده در بارداری
در دوران بارداری، تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی میتوانند باعث افزایش حساسیت معده و احتمال بروز زخم شوند. بهدلیل محدودیتهای استفاده از برخی داروها در این دوره، درمان زخم معده باید با احتیاط و تحت نظر پزشک متخصص انجام شود. اصلاحات در رژیم غذایی و مصرف داروهای ایمن میتواند به کنترل علائم کمک کند و روند بهبودی را تسهیل کنند.
تفاوت زخم معده و رفلاکس معده چیست؟
زخم معده و رفلاکس معده ۲ اختلال گوارشی متفاوت هستند. زخم معده به زخمهای باز در پوشش معده یا روده کوچک اشاره دارد، در حالی که رفلاکس معده به بازگشت اسید معده به مری و ایجاد سوزش سر دل مربوط میشود. اگرچه هر ۲ میتوانند علائمی مشابه مانند درد شکم و سوزش داشتهباشند اما منشأ و درمان آنها متفاوت است.
سوزش سر دل نشانه زخم معده است؟
سوزش سر دل یکی از علائم رایج رفلاکس معده است اما میتواند در زخم معده هم مشاهده شود. در زخم معده، سوزش معمولا با درد مداوم در ناحیه بالای شکم همراه است و ممکن است پس از خوردن غذا یا در شب تشدید شود.
معده درد چه زمانی به خاطر زخم معده است؟
درد معده میتواند دلایل متعددی داشته باشد اما در زخم معده، درد معمولا بهصورت سوزش یا ناراحتی در ناحیه بالای شکم احساس میشود. این درد ممکن است بین وعدههای غذایی یا در شب تشدید شود و با خوردن غذا یا مصرف آنتیاسیدها کاهش یابد.
استفراغ خونی نشانه زخم معده است؟
استفراغ خونی میتواند نشانهای از زخم معده پیشرفته یا خونریزی از زخم باشد. این وضعیت نیازمند ارزیابی فوری پزشکی است زیرا میتواند به کمخونی یا سایر عوارض جدی دستگاه گوارش تبدیل شود. در صورت مشاهده استفراغ خونی یا مدفوع تیره، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد.

فرق گاستریت با زخم معده چیست؟
گاستریت (ورم معده) و زخم معده هر ۲ معده و گاهی روده کوچک را درگیر میکنند و علائم مشابهی دارند اما تفاوتهایی هم میان آنها وجود دارد. گاستریت به التهاب گسترده پوشش داخلی معده اشاره دارد، در حالی که زخم معده به آسیب یا زخم موضعی در این پوشش محدود میشود.
معمولا درد گاستریت کمتر و پراکندهتر است اما زخم معده باعث درد شدیدتر و متمرکزتر در یک ناحیه مشخص میشود.
تفاوت زخم معده و زخم اثنی عشر چیست؟
زخم معده و زخم اثنی عشر هر ۲ به نوعی از زخمهای گوارشی گفته میشوند که در پوشش داخلی معده یا ابتدای روده کوچک (اثنیعشر) ایجاد میشوند. تفاوت اصلی آنها در محل وقوع زخم است.
زخم معده در دیواره داخلی معده ایجاد میشود، در حالی که زخم اثنیعشر در ناحیه اول روده کوچک (اثنیعشر) ظاهر میشود. علائم این ۲ نوع زخم مشابه هم هستند اما معمولا درد زخم معده بعد از خوردن غذا شدیدتر است، در حالی که درد زخم اثنیعشر ممکن است چند ساعت بعد از غذا خوردن بروز کند.
علائم زخم معده چیست؟
زخم معده ممکن است علائم مختلفی ایجاد کند که از مهمترین علائم زخم معده میتوان به درد مداوم یا سوزش در قسمت بالای شکم (مخصوصا بعد از خوردن غذا)، تهوع، استفراغ، از دستدادن اشتها، کاهش وزن ناخواسته، احساس پری یا نفخ بعد از خوردن غذا و خونریزی در صورت پیشرفت زخم اشاره کرد. در برخی موارد (مانند مراحل اولیه زخم معده)، زخم معده میتواند بدون علائم باشد.
علت زخم معده: زخم معده چگونه ایجاد می شود؟
زخم معده زمانی ایجاد میشود که پوشش محافظ معده آسیب ببیند و اسید معده به بافتهای زیرین نفوذ کند. این آسیب معمولا به دلیل عفونت هلیکوباکترپیلوری یا مصرف طولانیمدت داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن رخ میدهد.
استرس، سیگار کشیدن و مصرف الکل نیز میتوانند خطر زخم شدن معده را افزایش دهند. در برخی موارد، زخم ممکن است نشانهای از سرطان معده باشد. اگر دچار درد مداوم شکم، خونریزی یا کاهش وزن شدید، لازم است به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق مشخص و درمان مناسب آغاز شود.
علت اصلی | توضیح کوتاه |
---|---|
هلیکوباکتر پیلوری | باکتری ایجادکننده التهاب و آسیب به دیواره معده |
داروهای NSAIDs | داروهای ضدالتهاب (ایبوپروفن، ناپروکسن) که پوشش معده را ضعیف میکنند |
مصرف آسپرین یا کلوپیدوگرل | افزایش خطر زخم در مصرف طولانی یا دوز بالا |
سیگار | کاهش ترمیم مخاط معده و افزایش آسیب |
الکل | تحریک مخاط معده و افزایش حساسیت به اسید |
استرس شدید | تأثیر غیرمستقیم از طریق تغییرات هورمونی و رفتاری |
سرطان معده | زخم مقاوم به درمان میتواند نشانهای از سرطان باشد |
چه غذاهایی باعث زخم شدن معده می شوند؟
غذاهایی که مقادیر بالایی از اسید دارند مانند غذاهای تند و ترش، میتوانند پوشش معده را تحریک کنند و باعث افزایش شدت علائم زخم معده شوند. علاوه بر این، مصرف مشروبات الکلی و کافئین در مقادیر زیاد، ممکن است باعث افزایش تولید اسید معده شده و خطر بروز زخم معده را افزایش دهد. غذاهای چرب و سنگین هم میتوانند باعث بروز ناراحتی و تشدید درد معده شوند.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت aarp
H. pylori can break down the protective lining in the stomach. Scientists don’t know exactly what percentage of stomach ulcers are linked to H. pylori.
ترجمه فارسی:
هلیکوباکترپیلوری میتواند پوشش محافظ در معده را تجزیه کند. دانشمندان دقیقا نمیدانند که چند درصد از زخمهای معده با H. pylori مرتبط است.
عفونت معده باعث زخم معده می شود؟
یکی از اصلیترین علل بروز زخم معده، عفونت باکتریایی ناشی از هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) است. این باکتری باعث تخریب پوشش محافظ معده میشود و میتواند باعث ایجاد زخم در دیواره معده یا اثنیعشر شود. اگر عفونت معده درمان نشود، زخمهای شدیدتر و عوارض جانبی جدی مانند خونریزی داخلی و سوراخ شدن معده اتفاق میافتد که بسیار خطرناک است.

تشخیص زخم معده چگونه انجام می شود؟
پزشکان برای تشخیص زخم معده ابتدا سابقه علائم، محل و زمان درد را بررسی میکنند. سپس از آزمایشهایی مانند آندوسکوپی (مشاهده مستقیم پوشش معده با دوربین)، آزمایش آنتیژن مدفوع یا تست تنفسی برای شناسایی عفونت هلیکوباکتر پیلوری استفاده میکنند.
آزمایش خون (برای آنتیبادیها) و بلع باریم (تصویربرداری با اشعه ایکس) نیز انجام میشوند. در آندوسکوپی ممکن است بیوپسی از بافت معده گرفته شود. معمولا سونوگرافی برای تشخیص زخم معده کاربرد ندارد.
درمان زخم معده چیست؟
زخم معده یا زخم پپتیک معمولا به دلیل عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری یا مصرف طولانیمدت داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) ایجاد میشود. درمان زخم معده شامل مصرف مهارکنندههای پمپ پروتون (PPI) برای کاهش ترشح اسید معده، آنتیبیوتیکها برای ریشهکنی هلیکوباکتر پیلوری و گاهی داروهای محافظ مخاط مانند سوکرالفات است.
همچنین، پرهیز از مصرف سیگار، الکل، داروهای NSAIDs و اصلاح رژیم غذایی در بهبود زخم شدن معده مؤثر است. با درمان مناسب، بیشتر زخمها طی ۴ تا ۸ هفته بهبود مییابند. در موارد خاص، جراحی یا اندوسکوپی ممکن است لازم باشد.
عوارض زخم معده – آیا زخم معده خطرناک است؟
زخم معده اگر درمان نشود، میتواند عوارض جدی ایجاد کند. برخی از این عوارض عبارتاند از:
- خونریزی داخلی: زخمهای معده میتوانند باعث خونریزی در داخل معده یا روده کوچک شوند که علائمی مانند استفراغ خونی یا مدفوع سیاه و قیری ایجاد میکند.
- سوراخ شدن معده: در صورتی که زخم به عمق زیادی برسد، ممکن است باعث سوراخ شدن دیواره معده یا روده کوچک شود که نیاز به درمان اورژانسی دارد.
- انسداد معده: زخمهای مزمن میتوانند باعث انسداد معده شوند و در نتیجه از عبور طبیعی غذا و مایعات جلوگیری کنند.
پیشگیری از ابتلا به زخم معده
برای کاهش خطر ابتلا به زخم معده، رعایت موارد زیر توصیه میشود:
- ترک دخانیات و الکل: سیگار و الکل مخاط معده را آسیبپذیر کرده و ترشح اسید را افزایش میدهند.
- رعایت بهداشت فردی: شستن دستها با آب و صابون و مصرف غذاهای کاملا پخته برای جلوگیری از عفونت هلیکوباکترپیلوری
- مصرف با احتیاط دارو: مصرف NSAIDها همراه غذا، کمترین دوز مؤثر، پرهیز از مصرف همزمان الکل و در صورت نیاز، مصرف مهارکنندههای پمپ پروتون یا آنتیاسید زیر نظر پزشک
- مدیریت استرس: کاهش استرس از طریق ورزش، آرامسازی و فعالیتهای لذتبخش

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
زخم معده اگرچه بیماری شایعی است اما با تشخیص بهموقع و درمان مناسب، بهخوبی قابل کنترل است. بیتوجهی به علائم این بیماری میتواند منجر به عوارض جدی مانند خونریزی یا سوراخ شدن معده شود. بنابراین اگر دچار درد معده، سوزش، سوءهاضمه یا کاهش وزن غیرمنتظره شدهاید، حتما به پزشک متخصص گوارش یا ذاخلی مراجعه کنید. درمان زودهنگام، نهتنها باعث بهبود سریعتر میشود، بلکه از عوارض خطرناک زخم معده هم جلوگیری میکند.
با استفاده از سامانه نوبتدهی آنلاین پزشکان دکترتو، بهراحتی میتوانید نوبت ویزیت حضوری دریافت کنید یا از خدمات مشاوره آنلاین یا تلفنی بهرهمند شوید. دکترتو خدمات پزشکی را سریع و آسان در اختیار شما قرار میدهد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
سلام
من قبلا نارحتی معده و رفلاکس و زخم معده داشتم،پارسال رفتم دکتر آندوسکوپی و آزمایش ونمونه برداری کرد و گفت زخم معده و ورم معده دارم دلیلش هم هلوباکتری بوده.دارو داد یه مدت مصرف کردم کاملا خوب شدم.تااینکه یک ماه پیش شدیدا مریض شدم و آنفولانزا گرفتمو معدمم درگیر کرد، حالا چند وقته دوباره معدم خیلی میسوزه،رفتم دکتر عمومی پنتوپرازل داد دوهفته مصرف کردم تقریبا بهتر شدم،ولی کامل خوب نشدم باز اذیتم میکنه.به نظرتون یه دوره دیگه پنتوپرازول مصرف کنم؟یامجددا برم متخصص گوارش؟
سلام! اگر بعد از مصرف پنتوپرازول هنوز علائم شما کاملاً برطرف نشدهاند، بهتر است دوباره به متخصص گوارش مراجعه کنید. ممکن است نیاز به ارزیابی مجدد و درمانی دقیقتر داشته باشید. گاهی اوقات، عفونت هلیکوباکتر پیلوری ممکن است دوباره فعال شود یا مشکل جدیدی در معده به وجود آید که نیاز به درمان تخصصی دارد. پزشک متخصص میتواند با بررسیهای بیشتر درمان مناسبتری تجویز کند.
متخصص گوارش
سلام من ۱۷سالمه و ۵ماه که حالت تهوع و بی اشتهایی کاهش وزن شدید یعنی۱۳کیلیو کم کردم معدم نبض میزنه انگار یه چیزی توشه که تکون میخور مثل ضربان قلب و خیلی درد میکنه دکترم رفتم گفت معدت عصبی چیزی نیست اخه این چه اعصابنیت که خوب نمیشه سونوگرافی هم دادم یه دکتر دیگه گفت باید اندوسکوپی بدید منم خیلی میترسم؟؟؟
سلام! علائم شما مانند تهوع، بیاشتهایی، کاهش وزن و درد معده میتواند ناشی از مشکلات گوارشی باشد، مثل اختلالات معده یا روده. گاهی مشکلات عصبی هم میتوانند تأثیر زیادی روی سیستم گوارشی بگذارند. اگر دکتر دوم پیشنهاد اندوسکوپی داده، ممکن است برای بررسی دقیقتر وضعیت معده باشد. اندوسکوپی معمولاً یک آزمایش امن است و میتواند کمک کند تا دلیل مشکلات شما مشخص شود.
سلام من ۳۴ سالمه
رفتم آندوسکوپی و معلوم شد که زخم معده دارم نمونه برداری کردن و فرستادن آزمایشگاه و آزمایشگاه در جواب نوشته که تغییر بافت در نمونه وجود داره
میخاستم بپرسم این معنیش چیه و قابل درمان هست یا خیر
سلام! تغییر بافت در نمونهای که از زخم معده گرفته شده، ممکن است نشاندهنده تغییراتی در سلولهای معده باشد که ممکن است ناشی از التهاب مزمن، عفونت هلیکوباکتر پیلوری یا حتی پیشرفت به وضعیتهای جدیتر مانند دیسپلازی (تغییرات پیش سرطانی) باشد. این تغییرات به خودی خود به معنای سرطان نیست، اما باید تحت نظر پزشک و پیگیری درمان قرار گیرد. درمان زخم معده معمولاً شامل استفاده از داروهای مهارکننده اسید، آنتیبیوتیکها برای درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری و تغییرات در رژیم غذایی است.
متخصص گوارش
درود وقتتون بخیر، یه سوالی داشتم از خدمتتون، مشکل پپتیک اولسر چه مدت زمان برای ایجاد شدن نیاز داره؟
سپاس بابت وقتتون و مطالب مفید
درود و وقت بخیر. مشکل پپتیک اولسر (زخم معده) میتواند به مرور زمان ایجاد شود و معمولاً در نتیجه عوامل مختلفی مانند عفونت هلیکوباکتر پیلوری، مصرف طولانیمدت داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) یا استرس شدید به وجود میآید. زمان دقیق بروز آن بسته به عوامل فردی و میزان آسیبدیدگی به مخاط معده یا دوازدهه متفاوت است، اما ممکن است از چند هفته تا ماهها طول بکشد.
متخصص گوارش
سلام وقت بخیر۲۹سالمه ۹هفته باردارم.خون استفراغ کردم اندوسکپی دادم..تشخیص نهایی زده معده:زخم پایه تمیز.فتق هیاتال لغزنده.پان گاستریت.پرولاپس گاستروپاتی…اثنی عشر:پاک کردن زخم پایه/اثنی عشر….این یعنی چی
سلام! نتایج اندوسکوپی شما نشان میدهد که مشکلاتی در معده و اثنی عشر دارید. “زخم پایه تمیز” به معنای زخم در دیواره معده است که هنوز به طور کامل التیام نیافته است. “فتق هیاتال لغزنده” به حالتی اطلاق میشود که بخشی از معده از طریق دیافراگم به قسمت بالایی قفسه سینه حرکت میکند. “پان گاستریت” به التهاب عمومی در دیواره معده اشاره دارد و “پرولاپس گاستروپاتی” یعنی اختلال در عملکرد خروجی معده. همچنین، پاکسازی زخم در اثنی عشر به معنای درمان زخم در این قسمت از دستگاه گوارش است. این مشکلات معمولاً میتوانند باعث تهوع، استفراغ و درد معده شوند. در دوران بارداری، مهم است که تحت نظر پزشک درمان شوید و از داروهایی که ایمن هستند استفاده کنید.
متخصص زنان و زایمان